Türkçe Bilgi: Sinop tarihi

Sinop şehrinin tarihi çok eskilere dayanır. Tarihte savaşçı kadınlar topluluğu olarak tanınan, efsanevi Amazonlara kadar uzanır. Nitekim Hititlere ait belgelerde, bölgede Amazon ve Kaşkarların yaşadığı yazılıdır. Asurlular ve Sami kavimleri, bölgeyi hiçbir zaman ele geçirememişlerdir. Sinop, Anadolu’da ilk siyasi birliği kuran Hitit İmparatorluğunun sınırları içinde bir bölgeydi. Hititler bu bölgeye “Gasgas” (Kaşka, Gaşka, Kaska) ismini verdiler.

M.Ö. 8. asırda Kimmerler bölgeyi istila ettiler. Bilahare Frikya ve Lidya kralları ele geçirdi. M.Ö. 6. asırda Persler, Lidya Krallığını yenerek bölgeyle birlikte Anadolu’nun mühim kısmına hakim oldular. Daha sonra Miletoslular yerleşerek, bu asırlarda Sinop bir “İyon” sitesi haline geldi.

Bir ara Sinop, Kapadokya Krallığının eline geçti. M.Ö. 4. asırda Makedonya Kralı İskender, Persleri yenerek, Anadolu ve İran’ı Makedonya Krallığına ilhak etti. İskender’in ölümünden sonra Yunanlaşmış Persler bu bölgede Pontus Krallığını kurdular. Pontus, Yunanlaşmış bir Pers Devletidir. M.Ö. 169 senesinde Sinop, Pontus Krallığının başşehri oldu. Pontus Kralı Mithridates bir ara Anadolu’nun bir kısmını ele geçirdi. Roma İmparatorluğu ile savaştı. Neticede Romalılar, Mithridates’i yenerek M.Ö. 1. asırda bu bölgeyi kendilerine katarak Bitinya eyaletine bağladılar.

M.S. 395’te Roma İmparatorluğu ikiye bölününce bu bölge Anadolu gibi Doğu Roma (Bizans) nın payına düştü. Anadolu’ya akınlar yapan İslam orduları, Anadolu’nun birçok şehrini fethetmişse de, bu bölgeye girmediler. Sasani akınları da bu bölgeye ulaşamadı.

Sinop ilk olarak 1085’te AnadoluFatihi ve Türkiye Selçuklu Devletinin kurucusu Kutalmışoğlu Birinci Süleyman Şahın komutanı Karatekin tarafından fethedildi.

Haçlı Seferlerinin başlaması üzerine genç Türkiye Devleti, Anadolu içlerine geri çekildi. Birinci Haçlı Seferinden sonra Bizanslılar sahildeki Türk şehirlerini ele geçirdi. Sinop da yeniden Bizanslıların hakimiyeti altına girdi. Dördüncü Haçlı Seferinden sonra Bizanslı Kommenoslar başşehir Trabzon olmak üzere 1204’te Sinop’u da içine alan Pontus-Bizans Devletini kurdular.

Selçuklu Sultanı Birinci İzzeddin Keykavus, Bizans İmparatoru Alexius Commenus’u yenerek esir aldı. Böylece Karadeniz’de işlek bir limana sahip olundu.

Türk tüccarları Sinop’a gelerek kısa zamanda Karadeniz ticaretine hakim oldular.

Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubad devrinde Kırım Seferi Sinop’tan hareket eden Türk Karadeniz Donanması tarafından başarıyla neticelendi. Sinop, Selçukluların Karadeniz üzerindeki en mühim şehri oldu.

Sinop bir ara Trabzon’daki Pontus-Bizans Devleti tarafından 1259’da yeniden işgal edildiyse de Selçuklu veziri Muinüddin Süleyman Pervane tarafından 1261’de geri alındı. Daha sonra Sinop’ta Pervaneoğulları Beyliği kuruldu. 1326 senesine kadar devam etti.Pervaneoğullarından sonra Melik Altınbaş Gazi Çelebi, Sinop Valisi oldu. Selçuklu Sultanlarının sonuncusu İkinciMes’ud’un oğludur. Babasının ölümü üzerine İlhanlılar Gazi Çelebi’yi tahta çıkarmadılar. Tahtı kendilerine aldılar. Gazi Çelebi’den sonra büyük oğlu İbrahim Bey, Sinop Valisi oldu. İbrahim Beyin ölümünden sonra Candaroğulları (sonraki isimleri İsfendiyaroğulları) Sinop’u ele geçirdiler. Bazıları beyliğin Kastamonu olan başşehrini Sinop’a taşıdılar. Candaroğulları 14. asrın sonlarına doğru Osmanlı Devletine tabi olmuşlardır. Osmanlı ve Candaroğulları, kız alıp vermelerle akraba olmuşlardır. Candaroğullarının mühim kısmı Sinop’ta gömülüdür.

Fatih Sultan Mehmed Han Sinop’un iç bağımsızlığına son vermek isteyince, Fatih ile kardeş çocuğu olan İsmail Bey Sinop Kalesini ve limanını Fatih’e teslim etmiştir. Fatih, İsmail Beyi Filibe’ye sancak beyi olarak gönderdi.

Osmanlılar zamanında Sinop Trabzon’un yanında ikinci dereceye düştü. On yedinci asırda Sivas eyaletinin (beylerbeyliğinin) 8 sancağından (vilayetinden) biri olan Canik (Samsun)e kaza olarak bağlandı.

Tanzimattan sonra Kastamonu vilayeti (eyaleti) kurulunca bu eyaletin 4 sancağından birine merkez oldu. 3 kazası vardı. Bilahare müstakil sancak oldu.

Osmanlı devrinde Sinop çok önemli bir liman ve tersane şehriydi. Önemli olan bu liman ve tersanede 1571 İnebahtı’da kaybedilen gemiler yapıldı.

Kıbrıs Seferine çıkarılan 72 gemi de burada yapılmıştır. 1853’te Ruslar Sinop’a baskın yaparak Türk donanmasını tahrip ettiler. Tarihin her devrinde önemini muhafaza eden Sinop, Cumhuriyet devrinde il merkezi oldu.

Sinop Tarihi

Tarihî Sinop Cezaevi

Sinop

Sinop (il)

Sinop Havalimanı

Fidanlık, Sinop

Avdan, Sinop

Kabalı, Sinop

Sinop Üniversitesi