Radyo

Kısaca: Radyo, kablosuz, tek yönlü sözel yayın aracına verilen isim. Elektromanyetik dalga alıcısı veya vericisi; Radyo dalgaları'ndaki ses modülasyonunu önce elektronik ortama sonra da sese çeviren elektronik alet; alıcı veya verici. ...devamı ☟

radyo
Radyo



Eski bir radyo
Eski bir radyo
Radyo, kablosuz, tek yönlü sözel yayın aracına verilen isim. Elektromanyetik dalga alıcısı veya vericisi; Radyo dalgaları'ndaki ses modülasyonunu önce elektronik ortama sonra da sese çeviren elektronik alet; alıcı veya verici.

Radyo tekniğinin birçok babası var. İtalyanlar, İngilizler, tabii Amerikalılar ile Ruslar, radyo tekniğini kendilerinin bulduğunu ileri sürüyorlar. Bazı Amerikalılar, Edison'un ilk diyodu geliştirdiğini, diyodsuz da radyo düşünülemeyeceğini anımsatıyorlar.

Ancak, yüksek frekans alternatörü denilen buluşu yapan ve 46 yıl boyunca General Electric Şirketi'nde çalışan Ernst Alexanderson'un adından da sözediliyor. 1904 yılında işe girişen Alexanderson, 1906 yılında Amerika'da ilk deney niteliğindeki radyo yayınını mümkün kılan kişi olmuştu.

ABD'de resmi olarak radyo yayınları, 1921 yılında başlamıştır. Rusya'da ise Aleksander Stepanoviç Popof, radyonun babası sayılır. Hatta Amerikan Deniz Kuvvetleri'nin 1963 yılında hazırladığı bir raporda bile, 1859'la 1906 yılları arasında yaşamış olan bu Rus profesörün adı geçer.



Guglielmo Marconi
Guglielmo Marconi
Marconi ile Popof'un 1895 yılında hemen hemen aynı sıralarda radyo yayınları yapma tekniğini bulduğu anlaşılıyor. Ancak Guglielmo Marconi, iyi bir tüccar olduğundan hemen buluşunu bütün dünyayı gezerek duyurmayı başaran kişi olmuş. Aslında Popof, kötü hava koşullarını ve yıldırımları önceden haber alabilmek için bir yenilik düşünmüştü. Havadaki statik ya da atmosferik elektrik derecesini ölçmeyi akıl etmiş ve bu arada radyoyu geliştirmişti. Orta ya da uzun dalga istasyonlarını dinleyenler, yaklaşmakta olan kötü hava koşullarının, radyoların aldığı parazitlerle çok önceleri farkedildiğine tanık olmuşlardır.

Savaş gemilerindeki haberleşme haklarıyla ilgili olarak yıllar yılı Marconi'yle patent davaları sürdüren ve bu nedenle radyoculuğun tekniğini en iyi incelemiş olan Amerikan Deniz Kuvvetleri, Popof'un Marconi'ye göre daha iyi bilim adamı olduğunu kaydediyor.

Rusya'nın deniz kuvvetleri hesabına çalışan Popof, İngiliz James Clerk Maxwell ve Alman Heinrich Hertz'in buluşlarını değerlendirerek radyo yayın ve alıcı tekniğini geliştirmiş ve hatta 1900 yılında Paris'teki Dünya Fuarı'nda büyük altın madalyayı almıştı.

Türkçede radyo denince, elektromanyetik dalgaların yaygın bir uygulaması olan radyo istasyonu ve radyo alıcısı akla gelir. Radyo alıcısı herkesin evinde bulunan, yurt içinde ve dışındaki çeşitli istasyonların yayınlarını alarak sese çeviren bir cihazdır. Çeşitli verici istasyonların antenlerinden uzaya yayılan dalgalar, alıcının anteninde gerilim endükliyerek orijinal yayının zayıflamış bir nümunesi olarak belirirler. O halde alıcı cihazın ilk fonksiyonu arzu edilen istasyonun yayınına ayarlanmış olmalıdır. Seçilen bu işaret daha sonra kuvvetlendirilmeli ve değiştirilerek duyulabilen ses frekanslarına çevrilmeli, en sonra da hoparlörden duyulabilecek şekilde kuvvetlendirilmelidir. Bu adımlar genel bir radyo alıcısının temel kısımlarını teşkil eder. Bunlara ilaveten alıcılar otomatik frekans ayarı, gürültü bastırma, ton ve ses kontrol, uzaktan ayar ve akort gösterge devrelerini bulundurabilirler.

Radyo yayını için verici, anten, yayın ortamı gereklidir. Mikrofona gelen ses, verici modüleli taşıyıcı yüksek frekanslı elektromanyetik dalga titreşiminin ortama yayılmasını temin eder. Atmosfer de dahil olmak üzere elektromanyetik dalgalar uzayda yayılabilirler. Elektromanyetik dalgaları, antenle alınıp modüle edilmiş taşıyıcı frekans dalgası çözümlendikten sonra, hoparlörden duyulur.

Radyonun tarihi



Heinrich Hertz
Heinrich Hertz
Elektromanyetik dalgaların uzayda ışık hızı ile yayılabileceğini teorik olarak ilk ortaya atan J.C. Maxwell’dir. Bu konuda ilk deneyi Alman fizikçi Heinrich Hertz, 1886-1888 seneleri arasında yaptı. Hertz, iki levhaya elektrik tatbik ederek 75 megahertzlik yüksek frekans elde etti. Bu levhalara yakın bir yerde bir metal halkanın iki ucunun birbirine yaklaştığı dar hava boşluğunda karanlıkta kıvılcım atlamaları gördü. Böylece elektrik enerjisinin elektromanyetik dalgalarla uzaydan yayınlanabileceği müşahede edilmiş oldu.

Telsiz yayının tatbikata ilk geçişi 1896 senesinde İtalyan fizikçisi Marconi’nin, 1890 senesinde O.Lodge tarafından başlatılan çalışmalarını mors cihazı haline getirmesiyle olmuştur. İlk yayın bir mil mesafeye, 1901 senesinde ise 200 mile ulaşmıştır. Tatbikat en çok denizaşırı bölgelerden telgraf şeklinde bilgi aktarması şeklinde yapılıyordu. Marconi’nin mors cihazında elektromanyetik dalgalar, bir tüp içinde gevşek duran demir tozlarını etkileyerek tüpün iki ucu arasındaki direnci azaltıyor ve bu şekilde elektromanyetik enerji elektrik enerjisine çevriliyordu. 1906 senesinde Amerikalı mühendis G.W. Pickard silikondan yaptığı kristalin de elektromanyetik dalgayı geçirdiğini buldu. Bu buluşa İngiliz fizikçisi Hughes tarafından 1900 senesinde karbon levhaya ucundan hafifçe temas eden iğnenin elektromanyetik dalga dedektörü olarak kullanılması sebep olmuştur. 1904 senesinde J. Fleming elektron tüpünü, 1907 senesinde de De Forest’in triod elektron tüpünü detektör (sayıcı) olarak kullanılabileceğini bulunca, radyo büyük bir adımla gelişti. Elektromanyetik dalganın antende hasıl ettiği elektron akımı triod gridine gelince triod anod katodu arasında direncin değiştiği görüldü. Böylece elektromanyetik enerji elektrik enerjisine hassas bir şekilde çevrilebildi. Muhtelif frekanslarda yayın yapan telsizler, piezoelektrik prensibiyle çalışan kristallerin 1923 senesinde uygulamaya konulması ile başlandı. Kristallerle çok hassas osilatörler yapılmış ve radyo frekans bandı genişlemiştir. 1930 senesinde 30 megasaykıl (megahertz) üstünde yayın yapılamazken, bugün radyo frekans bandı 30.000 megasaykıla kadar genişlemiştir. Bu band içine radar, laser ve maser yayınları da girer. (bkz. Elektromanyetik Dalga)

Yayın mekanizması

Bir telin ucuna elektromotif kuvvet (potansiyel) tatbik edilirse, tel boyunca elektron şarjları akar. Bu akan elektron şarjları ise tel etrafında konsantrik dalgalar halinde elektromanyetik alan meydana getirir. Aynı anda elektromanyetik alana dik doğrultularda elektrostatik alan meydana gelir. Birbirine kenetlenmiş halde bu iki saha uzayda ışık hızı ile yayılır. Uzaya yayılan bu enerji, teldeki elektron sarılarının enerjisidir. Enerjinin yayıldığı anten ismi verilen bu telin ucunda elektromotif kuvvet kutbu radyo frekansında değiştirilirse, elektromanyetik yayın devamlılığı sağlanır. Antenden yayılan konsantrik dalganın uzaya ve toprağa doğru olan kısmı radyo dalgası olarak kullanılır. Uzaya doğru yayılan dalga iyonosfere çarparak tekrar yeryüzüne yansır. Böylece yayın çok uzaklara ulaşmış olur. İyonosfer iklim ve kozmik radyasyon şartlarına göre radyo dalgalarına etki eder. İyonosfer 50 km ile 400 km arasında birkaç kattan meydana gelmiştir.

Radyo frekansı osilatörlerde üretilir. Radyo frekansı antenden uzaya gönderilmeden evvel bilgi taşıyan ses sinyali ile modüle edilir. Modülasyon ya genlik (Amplitüd) modülasyonu (AM) veya frekans modülasyonu (FM) şeklinde olur. Amplitüd modülasyonu veya FM yayını alan alıcı radyo, tekrar osilatör frekansını kullanarak radyo frekansından bilgi taşıyan ses sinyalini süzüp çıkarır ve yükselterek hoparlöre verir.

Radyo alıcıları



Bir radyo cihazı
Bir radyo cihazı
(Türkçesiyle Dinleç) Radyolar (radyo alıcıları) elektromanyetik tayfın belli bir aralığını dinlemek üzere dizayn edilir. Radyonun seçicilik ve hassaslık faktörlerine göre kalitesini değerlendirmek mümkündür - Q faktörü.

Popüler radyolar iki tür modülasyonu almak üzere dizayn edilmişlerdir: AM (Genlik Modülasyonu) ve FM (Frekans modülasyonu)

Genlik modülasyonunun; taşıyıcılı yayın, SSB (Single side bant- Tek bantlı yayın) ve CW (Continuous Wave- Daimi dalga) olmak üzere alt bölümleri vardır.

Normal bir radyo alıcısında Orta Dalga (MW- Mid Wave) ve FM, bazen de uzun dalga (LW- Long wave) bulunmaktadır.

Kısa dalga (SW- Short Wave) radyoları kalitesine ve çeşidine göre alış tayfi değişmektedir. Aşağıdaki bantlar uluslararası yayın yapan kurumlara ayrılmıştır. Bu istasyonlar genelde AM (genlik modülasyonu) ('Amplitude M'odulation) ile yayın yapmaktadır. Bu tür yayınları dinleyenlere SWL (Short Wave Listener- Kısa Dalga dinleyicisi) denmektedir.

Bant (Metre) 	Frekans aralığı (KHz)

120 	2300-2495

90 	3200-3400

75 	3900-4000

60 	4750-5060

49 	5730-6295

41 	6890-6990

41 	7100-7600

31 	9250-9990

25 	11500-12160

22 	13570-13870

19 	15030-15800

16 	17480-17900

17 	18900-19020

13 	21450-21750

11 	25670-26100



Bu bantların arasında amatör radyoya, ticari gemilere ve askeriyeye ayrılmış bantlar bulunmaktadır. Genelde bu yayınlar SSB,CW, RTTY modülasyonlarını içermektedir. Bu tür yayınları almak için radyonun BFO (Beat Frequency Oscillator -Vuru Frekans Osilatörü) denilen ek bir devreye ihtiyacı vardır. Taşıyıcıyı suni olarak oluşturan bu devre ile gönderme sırasında bastırılan taşıyıcı tekrar ilave edilerek, sinyallerin normal bir radyo alıcısı ile dinlenilebilmesi sağlanır. Bu tür radyolarda ses bandının genişliğini de değiştirmek mümkündür.

Yeni çıkan XM radyo türü de uydudan yüksek frekanslı sayısal yayınları almak üzere dizayn edilmiştir. Halen ABD'de ticari olarak piyasaya sunulan bu radyo türünde ses kalitesi oldukça yüksektir. Halen aboneliğe dayalı ve belli bir ücret karşılığı tüm kıtaya kesintisiz ve reklamsız şifrelenmiş radyo yayını yapılmaktadır.

Teknolojinin son yıllarda hızla gelişmesine paralel olarak ve internet kullanımının yaygınlaşmasıyla beraber, internet üzerinden yayın yapan radyoların sayıları hızla artmaktadır.

Radyo Çeşitleri

Radyolar çeşitli özelliklerine göre sınıflandırılabilirler.

Kapsama Alanına Göre Radyolar

- Uluslararası Radyo - Ulusal Radyo - Bölgesel Radyo - Yerel Radyo

Sermayesine Göre Radyolar

- Kamu radyoları - Özel radyolar - Gönüllü kuruluşlara bağlı radyolar

Yayın Türlerine Göre Radyolar

- Karma radyolar - Bir konuda yayın yapan radyolar (haber radyoları, müzik radyoları, belirli bir konu üzerine yayın yapan tematik radyolar)

İlgili konular



Kaynaklar

Martin Gerhard Wegener: Modern Radyo Alıcıları Tekniği, YÜCE Yayımları, İstanbul, Temmuz 1989, ISBN: 975-411-058-1

radyo

Türkçe radyo kelimesinin İngilizce karşılığı.
n. radio, wireless, wireless set

radyo

elektrik dalgalarının özelliğinden yararlanarak seslerin iletilmesi sistemi.
elektrik dalgalarıyla düzenli olarak yayın yapan istasyon ve bu istasyonun izlencelerini düzenlemekle görevli örgüt.
radyo istasyonlarının yayınlarını alan aygıt.

radyo

Türkçe radyo kelimesinin Fransızca karşılığı.
radio [la]

radyo

Türkçe radyo kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Funk, Hörfunk, Radio, Radioapparat, Radiogerät, Rundfunk, Rundspruch

radyo

1 . Elektrik dalgalarının özelliğinden yararlanarak seslerin iletilmesi sistemi.
2 . Elektrik dalgalarıyla düzenli olarak yayın yapan istasyon ve bu istasyonun programlarını düzenlemekle görevli kuruluş.
3 . Bu istasyonun yayınlarını alan araç:
"Kasabanın matemine hürmet olarak bu akşam radyo susturulmuştu."- R. N. Güntekin.

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

radyo Resimleri

Radyo
2 yıl önce

Radyo, elektromanyetik radyo dalgalarındaki ses modülasyonunu önce elektronik ortama sonra da sese çeviren elektronik alet. Türk Dili dergisinde Kırgız...

Radyo, BFO, CW, Elektromanyetik tayf, Kısa Dalga Radyo, Modülasyon, Q faktörü, SSB, RTTY, XM radyo, Literatür
Açık Radyo
2 yıl önce

Açık Radyo, 13 Kasım 1995 tarihinde İstanbul ili ve çevresine yayın yapmak amacıyla açılmış olan bölgesel, bağımsız ve kâr amacı gütmeyen radyo istasyonu...

Açık Radyo, 11 Mayıs, 13 Kasım, 17 Ağustos 1999 depremi, 1995, 1996, 1997, 1998, 1 Aralık, 2000, 2004
NTV Radyo
6 yıl önce

NTV Radyo, 13 Kasım 2000'de yayına başlayan radyo istasyonu. Ekonomiden spora, filmlerden konserlere, hayatın tüm alanlarından haberleri ve gelişmeleri...

NTV Radyo, 13 Kasım, 2000, BBC, Deutsche Welle, NTV, Türkiye, Türkçe, Voice of America
Radyo dalgaları
2 yıl önce

Radyo dalgaları, radyo frekansı ile gerçekleşen elektromanyetik dalgalardır. Tel gibi somut bağlantılar kullanmadan, atmosfer içerisinde veri taşınmasına...

Radyo, Dalgaboyu, Elektromıknatıssal ışınım, Elektronik, Gazyuvarı, Taslak, VHF, UHF, HF, SHF, EHF
Lig Radyo
2 yıl önce

Lig Radyo, merkezi İstanbul'da olan, "Türkmedya" adlı medya grubuna bağlı olan ve Marmara Bölgesi genelinde yayın yapan radyo kanalıdır. Türksat 4A uydusundan...

Lig Radyo, 2006, Digitürk, Frekans, Medya Portalı, Ocak, Radyo, Slogan, Website, İstanbul, Şehir
Radyo Frekans
2 yıl önce

Radyo frekansı (Radyo frekans ta denilir) yayıncılıkta bir bilgi sinyali ile modüle edilmiş olan taşıyıcı sinyal anlamına gelir. Ancak, bu isim zamanla...

NTV Spor Radyo
6 yıl önce

NTV Spor Radyo, Doğuş Holding bünyesinde bir spor radyo kanalıydı. Yayınlarına 16 Eylül 2009'da Billboard Radyo'nun frekansını devralıp "Sporun sesi"sloganıyla...

Radyo tiyatrosu
2 yıl önce

Radyo tiyatrosu, görselliğin olmadığı ve sadece sesli olarak oyunların oynandığı bir radyo programı türü. Günümüze göre iletişim teknolojilerinin kısıtlı...

Radyo Tiyatrosu, MP3, Radyo, Taslak, Tiyatro, VikiProje Tiyatro, Tiyatro