Publius Helvius Pertinax (1 Ağustos 126 - 28 Mart 193) 193` te kısa bir süre için Roma İmparatoru oldu..
Hayatı
Erken dönemi ve yükselişi
İmparator olmadan önceki kariyeri ``Historia Augustada kayda geçirilmiş olup , bir çok yerde bulunduğu yazıtlarca da doğrulanmıştır. Alba`da, azat edilmiş bir köle olan Helvius Successus` un oğlu olarak doğdu. Aslında Pertinax yolunu ``grammaticus`` (gramer öğretmeni) olarak çizmişti ancak, sonunda hayatın daha mükafatlandırıcı yanlarını aramaya karar verdi ve himayesi boyunca subay olarak cohort`ta(bir lejnonun onda biri) görevlendirildi. Takip eden Pers Savaşında, bir dizi terfi ile sonuçlacak şekilde kendini gösterme şansı buldu ve ardından Roma Britanyası`da (Legio VI ``Victrix`` askeri tribune`si olarak), oradan da Tuna boylarına gönderildi. Dacia`da procurator (vekil) olarak görev yaptı. Marcus Aurelius`un yönetimi sırasında bir mahkeme entrikasının mahkumu olma aksiliğe katlanmak zorunda kaldı, fakat kısa süre sonra Germen Savaşları`da Claudius Pompeianus`a yardımcı olması için geri çağrıldı. 175`de suffect consulship olma onurunu elde etti ve 185`e kadar Pertinax, sırasıyla Aşağı ve Yukarı Moesia, Dacia, Suriye ve son olarakta Britain valisi olarak görev yaptı.180`lerdeki on yıl boyunca Pertinax, Praetorian Prefect Perennis tarafından sosyal hayattan dışlanana kadar Roma Senatosu`nda önemli roller aldı. Üç yıl sonra o anda isyan durumunda olan ordu için, Britanya`ya geri çağrıldı. Orada asi askerleri bastırmayı denedi fakat bir lejyon isyan etti ve muhafızlarına saldırdılar ve Petinax`ın öldüğünü düşünerek ayrıldılar. İyileştiğinde ,disiplinli birisi olarak artan şöhretiyle isyancıları şiddetli bir biçimde cezalandırdı. 187` de istifaya zorlandığında, açıklanan sebep lejyonların, insafsız yönetimi yüzünden şahsına karşı artan düşmanlığıydı. 188-189 arasında Afrika Prokonsül`ü olarak görev yaptı ve bunu Roma`dan sorumlu vali (prefecture) olması, ardındanda Ordinarius olarak İkinci Konsüllük ve İmparatorun iş arkadaşlığı izledi.
Saltanatı
31 Aralık 192`de Commodus kendi muhafızları tarafından öldürüldüğünce urban prefect olarak görev yapan Pertinax, ertesi sabah İmparatorluğunu ilan etti. 86 günlük kısa yönetimi çok rakatsız ediciydi. Marcus Aurelius`a özenerek onun kaldırılmış uygulamalarını geri getirmeye kalkıştı ve alimenta(gıda tedariği sistemi) reformu için uğraştı ama bir çok karargahın husumetiyle karşılaştı. Antik yazarlar, onun tahta çıkışından sonra Praetorian Guard`ların kendisinden nasıl cömert bir donativum(bir çeşit imparator bahşişi) beklediğini, hayal kırıklığına uğradıklarında İmparatorun, Commodus`un arazisini ve onun cinsel zevkleri için tuttuğu cariye ve oğlanları dahi satarak parayı bulana kadar ortalığı nasıl karıştırdıklarını detaylı olarak anlatırlar. Mart başlarında, [1]`da hububat taşımacılığında alınacak tedbirler için inceleme yaparken, kendi yerine Konsül Quintus Sosius Falco ile yer değitirmek isteyen bir grubun komplosunu güçlükle önledi. Plan ortaya çıkarıldı, Falco kendi adına özür diledi ama darbenin arkasındaki birkaç subay idam edildi.28 Mart 193 te Pertinax, üç yüz askerin bir bölümü kapılara yüklendiğinde sarayındaydı. Antik kaynakların iddiasına göre, askerler kendilerine söz verilen ödemenin ancak yarısını almışlardı. Ne muhafızlar nede saray görevlileri onları durdurmaya çalıştı. Pertinax, kaçması tavsiye edildiği halde, onları ikna etmeye kalkıştı ve neredeyse başrmak üzereyken bir Praetorian Guard tarafından öldürüldü. Pertinax kibirli tavrı sebebiyle yüz yüze kaldığı tehlikenin farkında olmalıydı çünkü karısı ve oğlu için imparatorluk ünvanlarını kabul etmedi böylece onları ölümünün kötü sonuçlarından korumuş oldu.
Halefi
Senatör Didius Julianus kendini İmparator olarak ilan etti, bu hareket imparatorun kim olacağı hakkında kısa bir iç savaşı başlattı ve aynı yılın sonlarında Septimius Severus tarafından kazanıldı.Roma`ya girişinden sonra Septimius, Pertinax`ı meşru bir imparator olarak tanıdı, onu öldüren askerleri idam ettirdi ve Senatoya sadece onu tanrılaştırtmak ve resmi bir cenaze töreni düzenletmek için baskı yapmadı ayrıca bir süre için Pertinax`ın tahta çıkış ve doğum günlerinin yıl dönümlerinde oyunlar düzenlenmesini sağladı.
Kaynaklar
Commons|Pertinax- Historia Augusta: Pertinax`ın Hayatı, İngilizce
Referanslar
- Livius.Org`de Pertinax , İngilizce
- Pertinax at De Imperatoribus Romanis, İngilizce
başlangıç kutusu sıra kutusu| önce = Commodus | başlık= Roma İmparatoru | yıllar= 192 - 193| sonra= Didius Julianus bitiş kutusu
Kaynak wiki |url=http://en.wikipedia.org/wiki/Pertinax |tarih=14 Mart 2007 |dil=İngilizce |madde=Pertinax
Roma İmparatorları
