nişancı
Türkçe nişancı kelimesinin İngilizce karşılığı.n. marksman, shooter, gunner, pistol
Nişancı
Kısaca: Osmanlı devlet teşkilatında, Dîvân-ı Hümâyûn üyelerinden olup, pâdişâh adına yazılacak fermanlara, beratlara, nâmelere, hükümdârın imzâsı demek olan tuğrayı çekmekle görevli memur. Bâzı târihî kaynaklarda “muvakkî, tevkıî ve tuğrâî” isimleriyle de anılır. Pâdişâhın emrini ihtivâ eden ve baş tarafına tuğra çekilmiş vesikalar, Osmanlı teşkilât dilinde “Nişan-ı şerîf-i sultânî, nişan-ı hümâyûn, tuğra-i garrâ-i hakânî, tevki-i hümâyûn, tevki-i refî” gibi isimlerle anılırdı. ...devamı ☟
İslamiyetin ilk devirlerinde, halifelere verilen istidalara (dilekçelere), devlet reisi tarafından verilen cevaba, “tevki” denilirdi. Hazret-i Ömer istidaları bizzat kendisi cevaplandırırdı. Amr ibni Âs’a verdiği bir cevapta; “Emirinin senin hakkında nasıl olmasını istiyorsan, sen de halk hakkında öyle ol.” diye yazmışlardı. Tevkiler aynı zamanda devlet başkanının imzasını taşıdığından, geçen zaman içinde özel şekiller almışlardır. Abbasilerden itibaren, tevki yazılma işi için “divanü’l-inşa” denilen daire kurulmuştur. Bu daire, Büyük Selçuklu Devletinde Türkçe olan “tuğra” kelimesi kullanılarak “divanü’t-tuğra” ismini almıştır. Anadolu Selçuklu Devletinde, Büyük divanda bulunan ve arazi defterlerine bakan ve dirlik tevcih beratlarını hazırlayan dairenin başkanına “pervaneci” denilmiştir. Bu memur, Osmanlı devlet teşkilatındaki nişancıya tekabül etmekteydi. Uygur ve Karahanlı devletlerindeki “Uluğ bitigci” de aynı işlerle vazifeli memur idi.
Osmanlı Devletinde, nişancıların Orhan Gazi zamanından itibaren var olduğu, bu padişaha ve haleflerine ait berat ve tuğraların mevcudiyetiyle anlaşılmaktadır. Nişancı kelimesi, Sultan İkinci Murad devrinde, Arapça Müvekki’nin yerine kullanılmaya başlanmıştır.
Nişancıya ait derli toplu ilk bilgiye Fatih Kanunnamesi’nde rastlanır. Kanunname’ye göre, merkezde vezirlik, kadıaskerlik ve başdefterdarlıktan sonra en yüksek memuriyet nişancılıktı. Devletin dışarıyla yazışmasını temin ve tuğra çekmek, en başta gelen vazifesiydi. Divan toplantıları esnasında diğer yüksek memurlarla beraber çadırda oturur, divandan sonra verilen yemekte vezirler ve defterdarlarla aynı sofrada otururdu. Nişancılık vazifesine, edebi şahsiyetlerden ve alimlerden tayin yapılması usuldendi ve bu sebeple nişancılığa en çok müderrisler getirilirdi.
Tesbit edilebilen ilk nişancı olan Muhammed Asgar’dan itibaren, bu memuriyette vazife yapan bütün inşancılar, devletin nizamlarına, teşkilatına ve müesseselerine dair kanunların toplanmasında, neşredilmesinde büyük rol oynadılar. Gerçekten, Leyszade Mehmed bin Mustafa, Fatih Kanunnamesi diye bilinen Kanunname-i Âl-i Osman’ın bir araya getirilmesinde ve yazılmasında en büyük pay sahiplerindendir. Nişancılık vazifesinde bulunanların teşkilatın işleyişine diğer bir katkıları da, divandan çıkan fermanların tertip, imla ve inşa tarzlarında koydukları kaidelerdir. Konulan bu kaideler, haleflerince de aynen tatbik edilmiştir. Mesela, Tacizade Cafer Çelebi, Koca Nişancı Celalzade Mustafa Çelebi, Ramazanzade, Okçuzade ve Hamza Paşanın kendilerine mahsus ferman ve menşur yazış tarzları vardır.
On yedinci asır sonlarında kaleme alınmış Tevkii Abdurrahman Paşa Kanunnamesi’nde, nişancılara mahsus olan kıyafet şöyle tarif edilmektedir. Mücevveze sarık sarar, sof üstlük, lokmalı kutni, iç kaftanı ve orta abayı giyer, orta raht vururdu. Ayrıca bu kanunnamede nişancıların 400 akçelik hasları olduğu ve sadrazamla her vakit görüşebildikleri kayıtlıdır. Bundan başka Eflak-Boğdan Voyvodalıkları ile Erdel kralının tevcihinden dolayı muayyen bir gelirleri mevcuttur.
On sekizinci yüzyıla kadar önemini muhafaza eden bu memuriyetin itibarı sonradan azaldı. On sekizinci yüzyıl sonlarında vazifeleri yalnız sadrazamların mührünü basmaktan ibaret oldu. 1836’da kaldırılan nişancılığın görevi defter eminliğine verildi. Önemli fermanlara bab-ı ali, diğer fermanlara ise defter eminliğinde “tuğra-nüvis” denilen memurlar tarafından tuğra çekilmeye başlandı. 1838’de tuğra-nüvislik kaldırıldı ve bab-ı ali ile birleştirilerek tuğra çekme işi, bab-ı ali dairelerinde yapılmaya başlandı. Daha sonra, nişancılık sadece paye olarak verildi.
Tanzimattan sonra ise, nişancılığın vazifeleri birkaç memuriyete dağıtıldı. Asli vazifeleri mabeyn başkatipliğiyle hariciye nazırlığına devredilirken, ikinci derecedeki vazifeleri maliye ve defter-i hakani dairelerinde görülmeye başlandı.
n. marksman, shooter, gunner, pistol
nişancı
attığı kurşun, taş vb. ile hedefi vurmakta ustalık kazanmış olan. padişah divanı üyesi olan, antlaşma, berat, menşur, nağme ve fermanların başına tuğra çeken görevli, tevkici.nişancı
Türkçe nişancı kelimesinin Fransızca karşılığı.tireur [le]
nişancı
Türkçe nişancı kelimesinin Almanca karşılığı.n. Schütze
Bu konuda henüz görüş yok.
nişancı Resimleri
Nişancı
2 yıl önceNişancı (Osmanlıca: نشانچی), Divan-ı Hümayun'a katılan devlet görevlilerinden biridir. Nişancı, Kalemiye sınıfının başıdır. Nişancı, pâdişâh adına yazılacak...
Birinci Şahıs Nişancı
2 yıl önceBirinci şahıs nişancı (İngilizce: First-person shooter, kısaca FPS) oyuncu karakterinin kendi gözünden oynandığı oyun türüdür ve nişancı video oyunlarının...
Keskin nişancı
2 yıl önceKeskin nişancı, uzun namlulu silahlarla—ve genellikle—uzun mesafeden hassas atış yapmak üzere yetiştirilmiş kimse. Çoğunlukla polis, asker gibi silahlı...
Nişancı Mehmed Paşa
6 yıl önceTevkii Nişancı Mehmed Paşa, III. Ahmed saltanatında, 26 Ağustos 1717 - 9 Mayıs 1718 tarihleri arasında sekiz ay on dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı...
Keskin nişancı tüfeği
2 yıl öncekişiler keskin nişancı olarak adlandırılır. Hemen hemen tüm nişancı tüfekleri uzak mesafelerden nişan almayı kolaylaştıran bir nişancı dürbünü ile donatılmıştır...
Nişancı oyunu
4 yıl önceNişancı oyunu türleri video oyunlarında karşılıklı olarak öldürmeyi, yaralamayı hedefleyen oyun türüdür. Birinci Şahıs Nişancı, Taktik Nişancı ve Üçüncü...
Üçüncü Şahıs Nişancı
2 yıl önceÜçüncü şahıs nişancı (bilinen İngilizce adıyla Third-Person Shooter veya TPS veya Üçüncü şahıs bakış açısı), değişik şekillerde oyuncu karakterini gösteren...
Nişancı Ahmed Paşa
6 yıl önceNişancı Ahmed Paşa veya Nişancı Ahmet Paşa şu anlamlara gelebilir: Nişancı Şehla Hacı Ahmed Paşa, 23 Haziran 1740 - 21 Nisan 1742 tarihleri arasında sadrazamlık...
