NBA
İngilizce NBA kelimesinin Fransızca karşılığı.[NBA (National Basketball Association) ] n. NBA, Association nationale de Basketball, principale ligue de basket-ball aux Etats-Unis et au Canada (Sports)
Tüm dünyada en çok izlenen spor organizasyonlarından biri olan NBA, ABD dışında 1940`lı yıllarda Kanada`da Toronto Huskies takımı ile varken, bu takım daha sonra kapanmıştır. 1995`de tekrar Kanada`da Toronto Raptors ve Vancouver Grizzlies takımları ile bu ülkeye de taşındığı halde Vancouver`da yeterli ilgiyi görmediği için ABD dışında sadece Toronto takımı vardır.
Tarihi
NBA, 6 Haziran 1946 tarihinde "Basketball Association of America" (BAA) adıyla kuruldu. Bugünkü adı olan "National Basketball Association" (NBA) ismi ise 1949 yılında ABD`de kurulmuş olan bir diğer profesyonel lig olan "National Basketball League" (NBL) ile birleşmesinden sonra alındı.NBL 12 yıldır süren profesyonel bir lig olmasına rağmen genel olarak 3 yıllık BAA`nın önderliğinde kuruldu. Bunda, BAA`nın ülke çapında büyük şehirlerde yaygın bir lig olması sebepti. 1949 yılında iki ligin birleşmesinden dolayı 17 takımlı bir lig oluştu. Bu birleşme sonucu büyük şehirlerdeki büyük takımlar ile küçük kasaba takımlarının karışımı dengesiz bir lig oluştu.
1950`de lig 11 takıma düştü. 1954`de lig tarihinin en az takım olan 8 takım kaldı. Bu sekiz takım hala ligde mücadele eden Knicks, Celtics, Warriors, Lakers, Royals ``(Sonradan Kings oldu)``, Pistons, Hawks ve Nationals ``(Sonradan 76ers oldu)dır. Bu arada takımlar küçük şehirlerden daha büyük şehirlere taşınmaya başladı. Örneğin Hawks Tri-Cities`den Milwaukee`ye ve oradan St. Louis`e; Royals Rochester`den Cincinnati`ye ve Pistons Fort Wayne`den Detroit`e taşındı. NBA`de adını hiç değiştirmeyen iki takım vardır. Bunlar Boston Celtics ve New York Knicks` dir.
İlk Afroamerikan oyuncuların kontrat imzalamaya başladığı 1950`ler 5 kez şampiyonluk kazanan Minneapolis Lakers`ın bariz bir üstünlüğü ile geçti.
1954 yılında lig maçlarındaki mücadeleyi hızlandırmak için hücum süresi 24 saniyeye ilk kez NBA`de indirildi.
1956 yılında çaylak pivot Bill Russell`ın Boston Celtics`e transfer olmasıyla ligin görünümü birden değişti. Zaten elinde Bob Cousy gibi yıldız bir gurad bulunan Celtics, ligi domine etmeye başladı ve 13 sezonda 11 şampiyonluk kazandı. 1959 yılında başka bir efsane Wilt Chamberlain NBA`de oynamaya başladı ve tüm rekorları alt üst etti. Russell ile Chamberlain`in çekişmesi halen takım sporlarında gelmiş geçmiş en ünlü çekişmelerden bir olarak kabul edilir.
Bu dönemde Lakers`ın Los Angeles`e taşınması ve bazı yeni takım eklemeleri ile ligin güç dengesi biraz oturmaya başladı.
1967 yılında ABA uzun adıyla "American Basketball Association" isimli başka bir lig kurulması ile ligin kalitesi bir kez daha tehlikeye girdi. New York Nets, Denver Nuggets, Indiana Pacers ve San Antonio Spurs gibi bugün NBA`de mücadele eden takımları da içeren lig 1976`da NBA`le birleşti. Bu dönemde NBA`in Kareem Abdul Jabbar, Oscar Robertson gibi oyuncuları kendi bünyesine katabilmesi belki de NBA`in bu rekabetten üstün çıkmasını sağladı.
ABA ile birleşme sonucu takım sayısı 22`ye çıktı ve birleşmeden üç yıl sonra 1979 yılında ABA`da olan ama NBA`de olmayan üç sayı kuralı NBA tarafından kabul edildi.
Bu yıllardaki lig için diğer önemli olay ise lige katılan yeni oyuncular Larry Bird ve Magic Johnson`dır. Bu iki oyuncu hem lige yeni bir rekabet katmış hem de pek çok yeni izleyici çekti. Bird, Celtics; Magic Johnson ise Lakers tarafından takımlarına katıldı ve Celtics 3, Lakers 5 şampiyonluk kazandı. 1989 yılında ligdeki takım sayısı 27`ye çıkarıldı.
1980`ler bu şekilde geçtikten sonra 1989 yılında Michael Jordan`ın lige girmesi ile NBA yepyeni bir görünüm kazandı ve 1990`lar Chicago Bulls`un etkinliğinde geçdi. Bulls Jordan`ın önderliğinde 6 şampiyonluk kazandı.
1990`larda ayrıca NBA dünya çapında büyük tanınma ve artık dünya çapında takip edilen bir lig konuma ulaştı. 1995 yılında ABD dışında Kanada`da Toronto Raptors ve Vancouver Grizzlies takımları kuruldu ve takım sayısı 29 oldu. 1992 yılında Rüya Takım (Dream Team) adıyla ilk defa NBA`in profesyonel oyuncuları Barselona`daki olimpiyatlara katıldı. Michael Jordan, Larry Bird ve Magic Johnson`lı ABD milli takımı her maçını farklı kazanarak Olimpiyat altın madalyası kazandı.
Uzun süre yabancı oyuncu almakta tereddüt eden takımlar bu dönemde Drajen Petroviç, Vlade Divac gibi oyuncuların başarılı olmasıyla tüm dünyadaki ligleri taramaya ve yetenekli oyuncuları bünyelerine katmayan başladılar. 1994 yılında NBA`de MVP ödülünüNijeryalı Hakeem Olajuwon kazandı. 2002 yılında İspanya vatandaşı Pau Gasol yılın çaylak oyuncusu ödülünü kazandı. Yine 2002 yılında Çin`li Yao Ming NBA Draftı`nda ilk sıradan seçildi.
1996 yılında bayanlar ligi "Women`s National Basketball Association" (WNBA), 2002 yılında ise genç oyuncuların gelişmesi için rezerv lig konumunda "NBA Development League" kuruldu.
2004 senesinde daha önce Hornets takımına ev sahipliği yapan Charlotte`da Bobcats takımı kuruldu ve takım sayısı 30`a yükseldi.
2007 de ise NBA`in globalleşmesi sonucunda 50`den fazla uluslararası oyuncu, NBA takımların da oynuyor. Ayrıca Toronto Raptors ilk defa bir NBA takımına Avrupalı bir genel menajer getirerek, bir ilke imza attı.
Şampiyonluklar
- 16 kez: Boston Celtics (1957, 1959, 1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966, 1968, 1969, 1974, 1976, 1981, 1984, 1986)
- 14 kez: Los Angeles Lakers (1949, 1950, 1952, 1953, 1954, 1972, 1980, 1982, 1985, 1987, 1988, 2000, 2001, 2002)
- 6 kez: Chicago Bulls (1991, 1992, 1993, 1996, 1997, 1998)
- 5 kez: Minneapolis Lakers (1949, 1950, 1952, 1953, 1954)
- 3 kez: Detroit Pistons (1989, 1990, 2004), San Antonio Spurs (1999, 2003, 2005)
- 2 kez: Philadelphia Warriors (1947, 1956), Philadelphia 76ers (1967, 1983), New York Knicks (1970, 1973), Houston Rockets (1994, 1995)
- 1 kez: Baltimore Bullets (1948), Rochester Royals (1951), Syracuse Nationals (1955), St. Louis Hawks (1958), Milwaukee Bucks (1971), Golden State Warriors (1975), Portland Trail Blazers (1977), Washington Bullets (1978), Seattle SuperSonics (1979), Miami Heat (2006)
- (05-06)Son Şampiyon Miami HEAT
- (05-06)yılı final maçının MVP si(en değerli oyuncu) Dwyane Wade
Sezon
Normal Sezon
Yaz tatilinin ardından Ekim ayı içinde takımlar antreman için kampa girmeye başlarlar. Bu dönem özellikler çaylak oyuncuların ligin zorluğuna alışmaları sağlanır ve takıma güç kazandırmak için çalışamalar yapılır. Ayrıca geniş kadro içinde takım için aktif olarak kullanılacak 12 oyuncu gerektiği durumlarda kullanılabiliecek 3 adet saket listesinde oyuncular belirlenir. Bu dönem sonrası yeni kurulan National Basketball Development League (Bir çeşit NBA`in rezerv ligi)`e gelişmesi için oyuncular gönderilir. Ve Kasım ayının ilk haftasında NBA Normal sezon maçlarına başlanır.
NBA genel olarak 15`er takımdan doğu ve batı olmak üzere iki konferansa bölünmüştür. Her konferans ise 3`e bölünmüştür ve bu toplam 6 grupta 5`er takım vardır.
Normal sezon içinde bir takım toplam 41`i içi saha 41`i deplasmanda olmak üzere 82 maç yapar. Ancak fikstür alışılmışın dışında aynı sırada devreli sistem gibi devam etmez. Her takım kendi grubundaki takımlarla bir sezonda 4 maç yapar. Kendi konferansında bulunan (doğu veya batı) ama diğer iki grupta bulunan takımlarla 3 veya 4 maç yapar. Diğer konferansataki takımlarla ise iki maç yapar. Yoğun maç programı ve her takımın ülkenin diğer ucundaki takımla da sezon içinde oynama mecburiyeti nedeniyle fikstür ona göre düzenlenir ve takımlar turneye çıkar gibi deplasman maçlarına giderler ve sezon boyunca iki üç gün arayla üstüste maçlar yaparlar.
Şubat ayı içinde NBA All-Star maçı için lige ara verilir. Bu bu aradan sonra takımlar için takas dönemi başlar. Bu tarihten sonra lig bitimine kadar takımlar sözleşme imzalasalar dahi yeni oyuncu oynatmalarına izin verilmez ve sezon sonuna kadar aynı kadroyla mücadele etmek zorundadırlar.
Normal sezon maçları Nisan ayı içinde sona erer. Play-off lar öncesi özellikle NBA`de oynayan her oyuncu ve koç için son derece önemli olan sezon ödülleri verilir. Play-off`lar için verilenin dışında sezon için bir En Değerli Oyuncu (Most Valuable Player, MVP) ödülü verilir. Bunun dışında verilen ödüllerin bazıları şöyledir: Ligde ilk sezonunu geçiren oyuncular arasında verilen "Yılın Çaylağı (Rookie) ödülü; Takımlarının genel olarak ilk 5`inde yer almamalarında rağmen yedek kulübesinden (bench) gelerek en büyük faydayı sağlayan oyuncuların aldığı "En iyi 6. Adam Ödülü"; "En Çok Gelişme Gösteren Oyuncu Ödülü"; "En iyi Defansif Oyuncu Ödülü" ve "Yılın en iyi Koçu Ödülü" gibi...
Play offlar
NBA Play-offları Nisan sonunda başlar. İki konferanstan 8`er takımdan 16 takım play-offlarda oynamaya hak kazanır. İki konferans için sekizer takım şöyle belirlenir. İki konferans için de ilk üç takım konferanstaki üç grubun lideridir ve doğrudan play off`a çıkar. Kalan beş takım ise gruplar dikkate alınmaksızın galibiyet-mağlubiyet yüzdesi grup liderleri çıktıktan sonra en iyi olan 5 takımdır.
Üst sırada olmak play-off`ta pek çok avantaj geitir. En önemli anvantajlardan biri konferansta birinci sıradan play-off`a çıkan takım sekizinci sıradan çıkan takımla karşılaşır. Bu şekilde lider en kötü galibiyet yüzdesi olan takımla karşılaşmış olur ve bir çeşit seri başı uygulaması uygulanmış olur. İkinci takım yedinci ile, üçüncü altıncı ile ve dördüncü takım beşinci takımla ilk turda karşılaşır. Bunun dışında bir diğer avantaj ise daha iyi sıradan ligi tamamlayan takımın saha avantajına sahip olmasıdır. Bu avantak ilk tur dahil tüm eşleşmelerde uygulanır. Böylece sezonu en iy galibiyetle tamamlayan takım her zaman saha avantajına, yani kendi sahasında daha çok maç yapma imkanına sahiptir.
Play-offlar yedi maç üzerinden oynanır. Yani iki takımın üstüste yapacağı maçlarda 4 galibiyete ulaşan seriyi kazanır ve bir sonraki rakiple eşleşir. Dört galibiyeti bulamayan takım doğrudan elenir. İkinci turda 1. ile 8. galibi ile 5.-6. galibi karşılaşırken; 2.-7. takımların eşleşmesinden üstün çıkan takım ise 3.-6. takımın galibi ile eşleşir. Finale kadar maçların oynanacağı sistem şu şekildedir: 2 - 2 - 1 - 1 - 1 (Önce saha avantajı olan takım başlar) Böylece ligi ön sırada bitiren takım her zaman avantajlı olur. Konferans finalinden sonra Konferans Şampiyonu belli olur ve iki takım NBA Finali`nde karşılar. O zaman seri 2 - 3 - 2 sırasıyla sahalarda oynanır.
NBA Finali iki konferans şampiyonu arasında yine 7 maç üzerinden Haziran ayında oynanır. Kazanan takımın menejeri ve koçu da dahil olmak üzere tüm oyunculara Şampionluk Yüzüğü verilir.
NBA Takımları
---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ----Eski Takımlar
- Vancouver Grizzlies(1995-2001)
- Anderson Packers (1949-1950)
- Baltimore Bullets (1947-1955)
- Chicago Stags (1946-1950)
- Cleveland Rebels (1946-1947)
- Detroit Falcons (1946-1947)
- Detroit Gems (1949-1950)
- Indianapolis Jets (1948-1949)
- Indianapolis Olympians (1949-1953)
- Pittsburgh Ironmen (1946-1947)
- Providence Steamrollers (1946-1949)
- St. Louis Bombers (1946-1950)
- Sheboygan Redskins (1949-1950)
- Toronto Huskies (1946-1947)
- Washington Capitols (1946-1951)
- Waterloo Hawks (1949-1950)
