Kümbet Cami (Havariler Kilisesi),
Kars´ta yer alan tarihi bir camidir.
Türkiye´de doğunun
Aya Sofyası diye de nitelendirilmektedir.
Tarihi
X. yüzyılda Kars ve civarında hüküm sürmüş
Bagratlı Krallığı burada bir Ermeni Kilisesi yaptırarak, bu civarda yaşayan
Ermenilere ibadet imkanı sağlamıştır. Kral Abas´ın yapım emrini verdiği kilise beş yıl içinde bitirilmiştir. Bu yapı bir ibadethaneden ziyade
Hristiyanlık için büyük bir kutsallığa sahip olan
12 Havariler´i anma münasebeti ile de yapılmıştır. Daha sonra 1064 yılında
Müslüman egemenliğine geçen yöredeki bu kilise camiye dönüştürülerek Kümbet Cami adını almıştır, sonraki dönemlerde yine kilise olarak kullanılan bu yapı 1918 yılında yeniden camiye çevrilmiş, 1964 yılında ise müzeye dönüştürülerek, Kars´ta yapılan kazılardan elde edilen tarihi eserler burada sergilenmiştir.
Kars Müzesi adıylada bilinen bu eski ibadethane bu işlevini 1981 yılına kadar sürdürdü. Kars Müzesi´nin yeni bir binaya taşınması ile yüzlerce yıl insanların ibadetlerini yaptıkları bu yapı müze/yapı olarak kalmaya devam etmiştir. 1993 yılından bu yana yine cami olarak kullanılmaktadır. Kars Belediyesinin burayı müze yapma girişimi sözkonusudur.
Mimari
Yapı, merkezi planlı dört nişle genişleyen dik açılara sahiptir. Kubbesi konik biçiminde olan yapı, kubbe altındaki nişler içte yuvarlak dışta beş köşeli olarak yapılmıştır. Yapının ana girişi batı tarafındadır. Ayrıca güney ve kuzey taraflarda da iki giriş kapısı mevcuttur. Apsis yarım daire biçimindedir. Bunun yanı sıra apsiside içerisine alan 12 metre çapındaki kubbe altı ana mekanı 8 tane ince uzun tonoz kemerli pencere ile aydınlatılmıştır. Havariler Kilisesi yöreye özgü düzgün kesme bazalt taşından yapılmıştır. Mimari bakımdan Ermeni kiliselerinin tipik bir örneğine sahiptir.
Ayrıca bakınız
Kaynaklar
Vikipedi
Görüşler