{{Bilgikutusu Türkiye şehir
|isim = İspir
|harita2 =
|harita2 boyut = 200px
|harita2 açıklama =
|harita1 =
|harita1 boyut = 250
|harita1 açıklama =
|harita = Erzurum_Turkey_Provinces_locator.jpg
|harita boyut = 250
|harita açıklama = Türkiye`de yeri
|lat_deg =
|lat_min =
|lat_sec =
|lat_hem =
|lon_deg =
|lon_min =
|lon_sec =
|lon_hem =
|rakım = xx
|yüzölçümü = 2100
|şehir nüfusu = 12000
|ilçe nüfusu = 40000
|nüfus_itibariyle = 2000
|nüfus_ref = [1]
|nüfus_yoğunluğu =
|ülke = Türkiye
|bölge = Doğu Anadolu
|il = Erzurum
|posta kodu = 25900
|alan kodu = 0442
|plaka = xx
|kaymakam = Xxxx Xxx
|belediye başkanı = Osman Çakır
|websitesi = [2]
|ilçe = [3]}}
İspir Erzurum ilinin bir ilçesidir. Erzurum Doğu Anadolu Bölgesi`nde olmasına karşın İspir ilçesi Karadeniz Bölgesi`ndedir. Küçük - büyük baş hayvancılık ve tarım bölgenin geçiminde önemlidir. Nüfusu 9800 ve yüzölçümü 2100 km²dir. İlçe sınırları içerisinde 2400 ile 3900 metre arasında irili ufaklı çok sayıda dağ bulunmaktadır. Kaçkar 3937 m., Mescit Dağı 3240 m., Deve Dağı 3363 m., Bozan Dağı 2924 m., Sandık Dağı 3186 m., Yassı Dağ 2500 m., Kazancık Dağı 2750 m., Korga Dağı 2364 m. Ayazöldüren Dağı 2500 m., Asniyar Dağı 3040 m., Dilek Dağı 3549 m., Hasan Dağı 2900 m. ve Nevse Dağı 3114 m. bu dağlardan önemli olanlardır. Dünyanın en hızlı akan nehirlerinden birisi olan Çoruh Nehri İspir İlçesi`nden geçmektedir. Su sporları, özellikle rafting için ilçede çok uygun alanlar vardır. Doğa güzellikleri ile Türkiye`nin en güzel köşelerinden biridir. Erzurum`un ilçesi olmasına rağmen ikliminin Erzurum iklimi ile benzerlikleri azdır. İspirde yağan kar kolay kolay tutmaz.
İlçe meyve ve sebze bakımından zengindir. Dut ve dut mamülleri(pestil,kuru dut, pekmez, köme . vs) en önemli geçim kaynaklarından biridir. Tarıma elverişli alanların dar ve az olması nedeniyle bölge halkı iş bulmak amacıyla gurbet işçiliğine çıkmaktadır. Son yıllarda seracılık ve özellikle arıcılıktan da ilçe ekonomisine girdi sağlanmaktadır. İlçede birkaç yerde suni balıkçılık yapılmaktadır.
İlçe ve yöresinde yeraltı zenginlik kaynakları bakımından işletilmeyi bekleyen kömür, bakır ve altın maden yataklarının bulunur ve bu maden yataklarının işletilmesiyle ülke ekonomisine önemli bir girdi kazandırılacağı açıktır.
58. ve 59. hükümette sağlık bakanlığı yapan Recep Akdağ İspirli`dir (görevini sürdürmektedir). İspir`in yüzden fazla köyü vardır. Bunlar sunlardir;AHLATLI,AKGÜNEY, AKPINAR AKSEKİ AKSU AKTAŞ ALACABÜK ARAKÖY ARDIÇLI ARMUTLU AŞAÄI FINDIKLI ATÜRKÜTEN AVCI BADEMLİ BAHÇELİ BAŞÇEŞME BAŞKÖY BAŞPINAR BOSTANCI BOZAN CANKURTARAN CİBALİ ÇAKMAKLI ÇATAKKAYA ÇAYIRBAŞI ÇAYIRÖZÜ DEÄİRMENDERE DEÄİRMENLİ DEMİRBİLEK DEMİRKAYA DEVEDAÄI DURUKÖY(KOMPUR) DÜZKÖY GEÇİTAÄZI GÖÇ GÖLYURT GÜNDOÄDU GÜNEY HALİLPAŞA IRMAKKÖY İNCESU İYİDERE KARAHAN KARAKALE KARAKAMIŞ KARAKAYA KARASEYDİ KAVAKLI KAYNAKBAŞI KIRIK KIZILHASAN KİRAZLI KOÇ KÖPRÜKÖY KÜMETAŞ LEYLEK MESCİTLİ ORYAYLA MÜLK NUMANPAŞA ORTAKÖY ORTAÖREN ÖZLÜCE ÖZTOPRAK PETEKLİ PINARLI SANDIKLI SIRAKONAKLAR SOÄUKSU ŞENKÖY TAŞBAŞI TAŞLICA TEKPINAR TEPECİK ULUBEL ULUTAŞ ÜZÜMBAÄI YAÄLI YAYLACIK YEDİGÖL YEDİGÖZE YEŞİLTEPE YEŞİLYURT YILDIZTEPE YUKARI FINDIKLI YUNUS ZEYREK.
cok eski bir yerlesim merkezidir. tarihi yapilari sunlardir. İSPİR KALESİ VE CAMİİ: TUÄRULŞAH CAMİİ: MELİK HALİL GAZİ CAMİİ: KADIOÄLU MEDRESESİ KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN`IN KİTABESİ: YAZICIZADE ÇEŞMESİ: SANDIK KALESİ: DEVEDAÄI KALESİ: KARAKALE KALESİ: MADEN KALESİ (PEHLİVAN KALESİ): SIRAKONAKLAR DERE AÄZI MAÄARASI: CANKURTARAN KALESİ: ELMALI MAÄARASI: KARAKALEDEKİ SU ÇANAÄI: YEDİGÖZE KALINTILARI: YAÄLI VİRANŞEHİR HAREBELERİ: AKKOYUNLU HARABELERİ SALTUKLU MEZARLARI ZARBUNA BEKİR PAŞA`NIN MEZARI: NUMANPAŞA KÖYÜ KALINTILARI: KARAHAN HARABELERİ: ALACABÜK HAN KALINTISI: KÖPRÜKÖY KİLİSE KALINTILARI: KOÇ KÖYÜ TARİHİ TAŞ KEMER KÖPRÜSÜ PETEKLİ MANASTIRI PETEKLİ MANASTIRI KALE DERESİ DEMİRKAYA KÖYÜ KALINTILARI
TARIHI İspir`in bulunduğu Çoruh boylarının tarih çağı M.Ö IX.yüzyıl sonlarında başlamaktadır. .M.Ö 680 yıllarında Saka Türkleri Kafkas Dağlarını aşarak Anadolu`da görülmeye başlar. M:Ö.665 yıllarında Saka Türklerinden Saperler Çoruh boylarına yerleşir .Malatyalı tarihçi Anabasis bu bölgedeki kabileden İspiritis diye bahsetmektedir.M.Ö.519 yılında Pers İmparatoru I.Daryus zamanında Saperler Pers hakimiyeti altına; M.Ö.140 yıllarında Sakaların Pam oymağından çıkan Küçük Arsaklılar Devleti`nin eline geçer.
Romalıların Anadolu ve Suriye`yi fethe çalıştığı sıralarda İspir bölgesi Arsaklılar ve Romalılar arasında el değiştirir. M.S.665 yıllarında İslam Araplar Erzurum bölgesini alınca İspir 300 yıl boyunca Arapların idaresinde kalır. (Emeviler,Abbasiler) X. yüzyılında Abbasilerin zayıf düşmesinden istifade eden Bizanslılar bölgeyi hakimiyetleri altına 1049 yıllarında Büyük Selçuklu komutanlarından İbrahim Yınal Hasankale Savaşından sonra İspir bölgesini ele geçirir. Ancak bölge tam anlamıyla Büyük Selçuklu Devleti`ne bağlanamaz. 1071Malazgirt Savaşı`ndan sonra İspir ve çevresi tamamen Müslüman Türklerin eline geçer.
Anadolu Selçuklu Devleti yıkıldıktan sonra çeşitli devletlerin himayesi altında kalan İspir bölgesi 1401-1502 yılları arasında Akkoyunlular`ın himayesinde kalır.Nihayet Eylül 1514 yılında Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı topraklarına Birinci Dünya Savaşı döneminde İspir ve çevresi 1916 -1918 yılları arasında Rus işgali ve Ermeni mezalimine uğramış;25 Şubat 1918`de Kazim Karabekir Paşa komutanlığında 1.Kafkas Kolordusuna bağlı birliklerce vatan topraklarına katılır.
}
