Gilles Deleuze

Kısaca: Gilles Deleuze, 18 Ocak 1925'te Paris'te doğdu, 4 Ekim 1995'te aynı yerde intihar ederek hayatına son vermiştir. Fransız filozof ve Michel Foucault, Jacques Derrida, Jean Baudrillard gibi önemli isimlerin yanı sıra yapısalcılık-sonrası-teori'nin yani postyapısalcı felsefe'nin öncü isimlerindendir. ...devamı ☟

Gilles Deleuze, 18 Ocak 1925'te Paris'te doğdu, 4 Ekim 1995'te aynı yerde intihar ederek hayatına son vermiştir. Fransız filozof ve Michel Foucault, Jacques Derrida, Jean Baudrillard gibi önemli isimlerin yanı sıra yapısalcılık-sonrası-teori'nin yani postyapısalcı felsefe'nin öncü isimlerindendir. Dolayısıyla postmodern düşüncenin ya da felsefenin yetkin bir temsilcisi olarak anılır. Hem kişisel eserleri hem de Fellix Guattari ile ortak çalışmları postmodern düşüncenin teorik temelleri bakımından yetkin örnekler olarak ortaya çıkmıştır.

Hayatı

Deleuze Paris'de doğmuş ve hayatının büyük bir kısmını bu şehirde geçirmiştir. 1944'de Sorbonne Üniversitesi'ne kaydolmuştur.

Deleuze çeşitli liselerde 1957 yılında Sorbonne'da öğretim üyeliği pozisyonuna kadar öğretmenlik yapmıştır. 1956 yılında Denise Paul "Fanny" Grandjoun ile evlenmiştir.

1969 yılında Paris Üniversitesine atanmış ve 1987'de emekliye ayrılıncaya kadar da burada eğitim vermeye devam etmiştir.

Deleuze ömrünün son 25 yılında kalp rahatsızlığı çekmiş, son yıllarında buna dolaşım problemleri de eklenince yazma gibi en basit işlemleri bile yapamaz duruma gelmiş ve 1995 yılında kaldığı apartmanın penceresinden kendisini atarak intihar etmiştir.

Felsefesi

Deleuze’de öteki postyapısalcı düşünürler gibi, genel felsefe tarihinin eleştirisiyle çalışır, ve onu yeniden kurgular. Bu girişim, bilinen anlamda Felsefe tarihi anlayışının yerlebir edilmesi anlamına gelir. Sabit bir varlık fikrini sorgular Deleuze ve özne-nesne ilişkileri üzerine kurulu kuramları devirmeyi amaçlar. Bir tür Ayrım Felsefesi’dir Deleuz’un istedigi diyebiliriz. Başka bir değişle ise olay ya da oluş felsefesi sözkonusdur burada. Bu yepyeni bir düşünmenin temelendirilmeye çalışılmasıdır.

Fellix Guatari ile birlikte yaptıkları çalışmalarda " kök-sap " (rizom) kavramının ortaya çıktığı ve belirleyici bir rol oynamaya başladığı görülür. Kök-saplar birlik ve bütünlügü olmayan çokluklardır, ki Deleuze'un felsefesinde çokluk önemli bir kavramdır. Sabit bir düzenleri sözkonusu degildir bu kök-sapların, ancak kök-sapın belli bir noktası başka bir nokta ile ilişkili olabilir. Şu ya da bu noktada kopmalar olabilir, kesintiler olabilir. Kök-saplar belli bir yapıya ya da köke bağlanmazlar Deleuze'un düsüncesinde. Dolayısıyla kök-sap, gerçekliğin temellük edilmesi anlamında bir model degildir, yalnızca belirli karşılaşmaların (olayların ya da oluşların) bilgisine dayalı bir düşünme girişimidir.

Felsefe tarihi içinde Deleuze’un ilgisini çeken düşünürler ilginc bir seyir gösterir.Örneğin başlıca olarak şunlar: Stoacılar, David Hume, Henri Bergson, Friedrich Nietzsche, Leibniz ve belirgin olarak da Spinoza. Bunların aralarında çok az düşünsel bağlantı noktaları vardır, buna rağmen Deleuze’un üzerinde değişik yönlerden etkileri sözkonusudur. Her biri belirli şekillerde felsefe yapmayı sorun etmiş kişilerdir bunalr ve felsefe dışına doğru çaba göstermişlerdir. Felsefe yapmanın eleştirisi Deleuze’un ilgisini çeken noktadır, cünkü o soyut kuramlardan daha çok oluşun yaratıcılıgının düşünülmesinden yanadır. Dolayısıyla İmmanuel Kant gibi filozoflar yoğun bir eleştirellikle değerlendirilir.

Deleuze, özgül terimler ve kavramlar üretir.Bunların her biri yine bağlamları itibariyle de özgül konumlara sahiptirler; bu bakımdan öteki postyapısalcılar gibi ve belkide çok daha fazla onun yazılarını anlamanın zorlukları vardır. Bir yanda Kant türü bir ussalcılığın eleştirisi bir yanda kuramsal bir donukluk anlamına gelen Hegelciliğin reddedilmesi Deleuzecu düşüncenin özelliklerini gösterir. " Bergsonculuk " kitabında Hegel karşıtlığının çerçevesi görülür.

Deleuze’e göre bedenler ve olaylar her zaman şimdide (şimdiki-an'da) varolurlar ve bu nedenle Deleuze bir tür oluş felsefesi geliştirmeye çalışır. Her eylem sonsuz bir oluşun parcasıdır, asla dil yoluyla belli bir özneyle bağlantılandırılabilecek bir nitelik arz etmezler. Özne degil ama Beden kavramı Deleuzecu felsefede temel öneme sahiptir. Spinoza da gerçek anlamda bedenin ne oldugunu kavramış bir düşünür olarak kabul edildiği için Deleuze tarafından hayli önemsenir.

Deleuze 1969 yılında psikanalizci ve siyasal eylemci Fellix Guattari ile tanışır.Bu tanışma onun düşüncesinde önemli bir uğrak olarak kabul edilmektedir.İkili bu andan itibaren birlikte derinlikli ve etkili ortak çalışmalara imza atmışlardır.

Felsefe Nedir? başlıklı kitap ikilinin Felsefe hakkındaki fikirlerini vermektedir açık olarak.Buna göre felsefe bilimden ayrı olarak, kavramlar yaratmaktır, ama öyle ki ancak dışsal bir gönderme düzlemine ya da aşkın bir doğruluk mantığına dayanmaksızın.

Deleuze, felsefenin ötesinde sanat alanlarının pek çoğu üzerinede çalışmalar yapmıştır. Margures de Sade, Franz Kafka ve Marcel Proust üzerine bilinen çalışmalarının ve Michel Tornuer'a yönelik göstedigi ilginin ötesinde müzik, resim, roman ve öykülere dair birçok makalesi sözkosudur. Deleuze’un geleneksel felsefeye karşı köksüz ve merkezsiz düşüncelerini en iyi ve açık olarak anlatacak kavramlar, yine kendi eseri olan " yersizyurtsuzluk " ve " göçebe düşünceler " kavramlarıdır.

Guattari ile ortak calışmaları

  • Kapitalizm ve Sizofreni
  • Kafka, Minör Bir Edebiyata Dogru,1975
  • Anti Oidupus, 1972
  • Köksap, (Rhizome), 1976
  • Bin Yayla, 1980
  • Felsefe Nedir?, 1991

Deleuze’un diğer yapıtları

  • Deneycilik ve Öznellik, 1953
  • Kant'ın Eleştirel Felsefesi,1963
  • Ayrım ve Yineleme,1968
  • Anlamın Mantığı,1969
  • SinemaI:İmge-Devinim,1983
  • SinemaII:İmge-Zaman, 1985

Türkçedeki çalışmaları

  • Kapitalizm ve Şizofreni, çev.Özcan Doğan, Araf yay.
  • Bergsonculuk, çev:Hakan Yücefer, Otonom yay.
  • Kafka, Minör Bir Edebiyat İcin, YKY.2003
  • Kant Üzerine Dört Ders, Öteki yay. 2003
  • Spinoza -Pratik felsefe-, çev.Ulus Baker, Norgunk yay.
  • Proust ve Göstergeler, çev:Ayşe Maral, Kabalcı yay.
  • Felsefe Nedir?, Guattari ile birlikte, YKY.
  • Müzakereler, çev:İnci uysal, Norgunk yay.
  • Perikles ve Verdi -François Chatelet'in Felsefesi, çev:Ali Akay, Bağlam yay.
  • İki KOnferans, Ulus Baker, Norgunk yay.

Kaynaklar

  1. Postyapısalcılık ve postmodernizm, Madan Sarup, çev;Abdülbaki Güçlü, Bilim ve Sanat yay.


    • Deleuze'un düşünce dünyasını bazı yönleriyle tanımak için ayrıca bkz:


http://www.felsefeekibi.com/site/default.asp?PG=1428

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Félix Guattari
6 yıl önce

29 Ağustos 1992), Fransız politik aktivist, psikanalist ve filozof. Gilles Deleuze ile beraber kapitalizm ve şizofreni altbaşlığı ile yazdıkları L'Anti-Œdipe...

Yersizyurtsuzluk
6 yıl önce

göçebe düşünce kavramlarıyla birlikte değerlendirilir. Belirgin olarak Gilles Deleuze ve Fellix Guatari'nin çalışmalarında bu kavramların kullanıldığı ve...

Yersizyurtsuzluk, Foucault, Friedrich Nietzsche, Gilles Deleuze, Göçebelik, Heidegger, Jacques Derrida, Minima Moralia, Postmodern felsefe, Postmodernizm, Theodor Adorno
Michael Hardt
6 yıl önce

Üniversitesi'nde edebiyat profesörlüğü yapmaktadır.1993 yılında Gilles Deleuze (Gilles Deleuze:An Apprenticeship in Pholosophy) üzerine kendi yazdığı kitabının...

Michael Hardt, 20. yüzyıl, Antonio Negri, Biyoiktidar, Foucault, Gilles Deleuze, Modernizm, Postmodern durum, Realizm, Ayrıntı Yayınları, Abdullah Yılmaz
Bin Yayla
2 yıl önce

Mille Plateaux, İngilizce: A Thousand Plateaus) (1980) Fransız filozof Gilles Deleuze ve psikanalist Felix Guattari tarafından yazılmış bir kitaptır. Bu iki...

Bin Yayla, Gilles Deleuze, Gregory Bateson, Göçebe savaş makinesi, Anti-í–dip, Kapitalizm ve Şizofreni, Felix Guattari
Ulus Baker
2 yıl önce

öğretmendi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyoloji bölümünden mezun oldu. Gilles Deleuze ve Baruch Spinoza çevirileri yaptı, makaleler yazdı. ODTÜ, İstanbul...

Ulus Baker, 12 Temmuz, 14 Temmuz, 1960, 2007, Baruch Spinoza, Birikim, Dziga Vertov, Filozof, Gilles Deleuze, Kıbrıs
Postyapısalcı felsefe
2 yıl önce

Michel Foucault, Jacques Derrida, Jean Baudrillard, Julia Kristeva, Gilles Deleuze, Félix Guattari gibi isimlerle fark kuramsal kollardan ve disiplinlerden...

Postyapısalcı felsefe, Postyapısalcı felsefe
Köksap (felsefe)
6 yıl önce

düşüncesini asla yitirmedim. ("Anılar, Düşler, Fikirler" kitabına önsözden) Gilles Deleuze ve Félix Guattari de "köksap" terimini kullandılar. Yalnız metafor olarak...

Köksap (felsefe), Bin Yayla, Carl Jung, Felsefe, Gilles Deleuze, Taslak, Jeff Vail, Felix Guattari
David Hume
2 yıl önce

Ölümsüzlüğü Üstüne Deneme (On Suicide and On The Immortality of The Soul). Gilles Deleuze, Empirisme et subjectivité, PUF, 1953 (Türkçesi: Ampirizm ve Öznellik...

David Hume, 1711, 1776, 25 Ağustos, 26 Nisan, Empirizm, Filozof, Newton, Taslak, İskoç