"Ergenekon" kavramı, ilk olarak Can Dündar ve Celal Kazdağlı'nın, Show TV’de yaptığı ‘40 dakika’ adlı programın devletin içindeki illegal yapılanmaların tatışıldığı 7 Ocak 1997 tarihli bölümünde dile getirildi. Programın konuklarından Erol Mütercimler, emekli Tümgeneral Memduh Ünlütürk’ün kendisine söylediği şu sözleri aktarmıştı: "Benim de üyesi olduğum Ergenekon, Türkiye’de Genelkurmay’ın da, hükümetlerin de, bürokrasinin de üstünde bir örgüttür."
2 Mart 2001 tarihinde gazeteci Tuncay Güney ve Ümit Oğuztan, İstanbul Organize Şube Müdürlüğü’nün otomobil kaçakçılığı operasyonunda gözaltına alındı. Güney ve Oğuztan'ın evi ve işyerlerinde yapılan armalarda Ergenekon yapılanmasıyla ilgili 6 çuval doküman bulundu. 2008 yılında Ergenekon soruşturması kapsamında gözaltına alınacak olan Organize Şube Müdürü Adil Serdar Saçan’ın sorguladığı Tuncay Güney, Ergenekon’un sırlarını deşifre etti. Şüpheliler hakkında ‘dolandırıcılık’ suçundan dava açıldı; fakat Ergenekon belgeleriyle ilgili işlem yapılmadı.
Temmuz 2008'de kabul edilen Ergenekon davası hakkındaki savcılık iddianamesinde Ergenekon adı verilen yapılanma bir silahlı terör örgütü olarak nitelendirilmiş, yöneticilerinin de Emekli Tuğgeneral Veli Küçük, Cumhuriyet gazetesi imtiyaz sahibi İlhan Selçuk, İstanbul Üniversitesi eski rektörü Kemal Alemdaroğlu, İşçi Partisi genel başkanı Doğu Perinçek, Emekli Yüzbaşı Muzaffer Tekin ve Türk Ortodoks Patrikhanesi basın sözcüsü Sevgi Erenerol olduğunu iddia edilmiştir.
Operasyon
Soruşturmada adı geçen sanıklara yönelik yapılan operasyonların ara ara yapılması sonucu ve göz altına alınan şahısların ünlü isimler olması sebebiyle her bir operasyona "dalga" denmiştir.1. DALGA: Ümraniye'de 27 el bombası 12 Haziran 2007'de Ümraniye'de bir gecekonduda 27 el bombası, TNT kalıpları ve fünyeler ele geçirildi. Bütün bunlar büyük gelişmelerin ortaya çıkmasına ve derin devlet denilen kavramın ortaya çıkmasına zemin hazırladı. Pek çok kişi ele geçirilen bu mühimmatlar neticesinde göz altına alındı ve bir çoğu tutuklanarak cezaevine konuldu. Operasyonda gözaltına alınan şahısların kimisinin emekli asker olması en dikkaç çekici noktasıydı.
- Oktay Yıldırım (Emekli Astsubay)
- Mehmet Demirtaş
- Ali Yiğit
- Muzaffer Tekin (Emek Yüzbaşı)
- Mahmut Öztürk (Emekli Astsubay)
- Bekir Öztürk
- Fikret Emek (Emekli Binbaşı)
- Gazi Güder (Emekli Yüzbaşı)
- İsmail Yıldız (SESAR Başkanı)
- Fuat E.
2. DALGA: Eskişehir'de ele geçirilen patlayıcılar Eski Binbaşı Fikret Emek'in annesine ait Eskişehir'deki evde 26 Haziran 2007'de yapılan aramada 11 kilo plastik patlayıcı ve suikast tüfeği Kanas ele geçirildi. Emek tutuklandı. 15 Temmuz'da yazar Ergün Poyraz gözaltına alındı.
- Fikret Emek
- Ergün Poyraz
- Gazi Güder (Eski Yüzbaşı)
- Fuat Ermiş
- İsmail Yıldız
- Asuman Özdemir
- Mete Yalazangil
3. DALGA: Emekli Tuğgeneral Küçük tutuklandı 21 Ocak 2008'de emekli Tuğgeneral Veli Küçük'ün de aralarında bulunduğu 13 kişi göz altına alındı ve ifadelerinin ardından tutuklanarak ceza evine konuldu. Bu operasyonda en dikkat çeken husus ise; T.B.M.M. Susurluk Araştırma Komisyonuna ifade vermek üzere çağırılan fakat ifade vermeye dahi gitmeyen Dönemin Kocaeli İl Jandarma Alay Komutanı olan Tuğgeneral Küçük'ün göz altına alınmasıydı.
- Veli Küçük (Emekli Tuğgeneral)
- Mehmet Zekeriya Öztürk (Emekli Yüzbaşı)
- Muhammed Yüce
- Kemal Kerinçsiz
- Sami Hoştan
- Ali Yasak (Drej Ali)
- Fikri Karadağ
- Sevgi Erenerol
- Hüseyin Görüm
- Alpaslan Abdulkadir
- kahraman Şahin
- Erol Ölmez
- Erkut Ersoy
- Ümit Oğuztan
4. DALGA: Akademisyen ve gazeteciler 21 Şubat 2008'de İstanbul Üniversitesi Adli tıp Enstitüsü'nde görevli Doç. Dr. Ümit Sayın ile sakarya Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emin Gürses, emekli Astsubay Orhan Tunç, Özallar'ın kuyumcusu olarak ün yapan sosyete kuyumcusu Hayrettin Ertekin, gazeteci Vedat Yenerer, Noel Baba Barış Konseyi Derneği Başkanı Muammer Karabulut tutuklandı.
5. DALGA: İP Lideri Perinçek cezaevine gönderildi Ankara'da İşçi Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek ve İstanbul'da eski İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kemal Alemdaroğlu ile Cumhuriyet Gazetesi İmtiyaz Sahibi İlhan Selçuk'un da aralarında bulunduğu 13 kişi gözaltına alındı. Perinçek tutuklanırken, Alemdaroğlu ve Selçuk savcılık sorgusunun ardından sağlık sebepleri öne sürülerek tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.
6. DALGA: Eruygur ve Tolon cezaevinde 1 Temmuz 2008'de eski Jandarma Genel Komutanı emekli Orgeneral Şener Eruygur, eski 1. Ordu Komutanı emekli Orgeneral Hurşit Tolon, ATO Başkanı Sinan Aygün, Cumhuriyet Gazetesi yazarı Mustafa Balbay gözaltına alındı. Eruygur ve Tolon tutuklandı, Aygün ve Balbay ise tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.
7. DALGA: Muvazzaf Teğmen Göz altında Görevli 5 Teğmen, Kızılelma Koalisyonu içerisinde yer alan eski Ülkü Ocakları İstanbul İl Başkanı Levent Temiz, 28 Şubat'ın aktörlerinden 'Sisi' lakaplı Seyhan Soylu, sanatçı Nurseli İdiz'in de aralarında bulunduğu 17 kişi dün gözaltına alındı. Nurseli İDİZ ve Seyhan SOYLU daha sonra serbest bırakıldı. Bu operasyonun en önemli tarafı ilkkez "Muvazzaf Asker" denilen yani görevi başında olan; Türk Silahlı Kuvvetleri’nde hali hazırda görevli bulunan 4'ü teğmen 1'i Askeri öğrenci 5 Muvazzaf Asker gözaltına alınmış olmasıdır. 2006 yılından beri devam eden operasyonlarda ilkkez görevinde olan emekli olmamış bir asker gözaltına alınmıştır. Gözaltına alınan bu askerler daha sonra yargılanmak üzere cezaevine konulmuşlardır. Bu askerlerden Biri Teğmen biride Askeri öğrenci olmak üzere serbest bırakılmış geri kalan 3 Teğmenin ise tutuklu yargılanmalarına devam edilmiştir.
8. DALGA: Tuncay Özkan sonunda muradına erdi Operasyonların başlangıcından beri devamlı olarak operasyonda gözaltına alınan ve tutuklanan kişileri överek "benide tutuklayın" diye açıklamalar yapan Tuncay Özkan bu operasyonda göz altına alınarak tutuklu yargılanmak üzere cezaevine yerleştirilmiştir. Tuncay Özkanın haricinde 15 kişi daha bu operasyonda göz altına alınmıştır. Bu operasyonda en dikkat çeken ve vahim olan taraf ise Emekli bir askeri hakimin gözaltına alınanlar arasında olmasıdır.
