Titus Flavius Domitianus (24 Ekim 51 – 18 Eylül 96), genel olarak Domitian adıyla bilinen Flavian klanı üyesi ,Roma İmparatoru (81 - 96) Domitianus, Vespasian`ın oğlu olduğu için, annesi Yaşlı Domitilla ve 14 Ekim 81`de yerine imparator olduğu kardeşi Titus`la birlikte Flavian Hanedanı üyesidir.
Hayatı
Gençliği
Domitian, babası hala politikacı ve ordu komutanı iken Roma`da doğdu. Genç bir erkek olarak eğitimini ayrıcalıklı senatoryal sınıftan aldı. Konuşma bilimi ve edebiyat okudu ve kanun ve yönetim üzerine yazıları yayınlandı. Biyografisinde Suetonius onu, seçkin muhabbetli, bilgili ve eğitimli bir delikanlı olarak tasvir eder. Kendisinden büyük kardeşi Titus`tan farklı olarak Domitian, babasının Afrika ve Yahudiye eyaletlerindeki seferlerine katılmadı.
(69)`daki Dört İmparator Yılı`nda , Domitian dikkatli ve sağ duyulu bir pozisyon aldı, ancak babası İmparator ilan edilince hemen saraya hareket etti. Vespasian ve Titus Roma`ya ulaşmadan senato`da önce Flavius ailesinin temsilcisiydi. Babasının gücünün artmasıyla, Domitian gözüpekliği ile dikkat çekmeye başladı.
70`te kendisiyle evlenmesi için Domitia Longina`yı boşanmaya zorladı. Kocası Lucius Aelius Lamia, prensin isteğine karşı çıkamazdı ve böylece Domitia, İmparatorun gelini oldu. Başlangıçtaki kayıtsızlığa rağmen, birlik her iki taraf içinde oldukça itibarlıydı. Domitia Longina, Nero terörünün kurbanlarından, değerli komutan ve şereflendirilmiş politikacı general Gnaeus Domitius Corbulo`nun en küçük kızıydı. 71`de oğulları, 74`de kızları oldu ancak her ikiside erken yaşta öldü. Evlilik geleneksel olmaktan uzaktı; Domitian adı çıkmış bir çapkındı ama karısı kıskanç değildi. Bazı kaynaklara göre karısı onun metresleriyle olan maceralarına katılırdı.
İkinci çocuk olarak, Domitian sorumluluklardan uzaktı. Bir kaç onursal Konsüllük ve rahiplik ünvanı aldı ama herhangi bir ``imperium`` (emretme yetkisi) memuriyeti olmadı. Kardeşi Titus`un saltanatında durumu hiç kimsenin onu geleceğin imparatoru olarak görmemesinden dolayı aslında hiç değişmedi ama Domitian kesinlikle ihtiraslıydı. Titus öldüğünde, onun halefi olarak selamlanmayı Praetorian Muhafızlar`ın desteği ile sağlama almıştı.
İmparatorluğu
Domitian, yakında yönetici olarak bir felaket olduğunu ispat edecekti. Ekonomi önce durdu ardından Denarius`un değerini ağır biçimde düşürmeye zorlayan bir durgunluğa girdi. Ekonomik durumu düzeltmek için yükseltilen vergileri, hoşnutsuzluk izledi. Domitian, sanata olan sevgisi ve halkın gözüne girebilmek adına hala 64`deki Büyük Roma Yangını`nın ve 69`daki iç savaşın etkilerini taşıyan şehri yeniden imar etmek ve güzelleştirmek için büyük çaplı yatırımlara girişti. Aralarında Capitoline Tepesi`ndeki Jupiter Tapınağı ve Palatine Tepesi`ndeki sarayında bulunduğu yaklaşık elli bina inşaa ya da tamir edildi.85`de Domitian kendini, kendi başına çok zor yerine getirebilceği bir görev olarak, Roma ahlakını ve davranışlarını denetleyen İmparatorluk kuruma ömürboyu Censor olarak atadı. 83 yılıyla birlikte kendi evliliği, karşılıklı sadakatsizlik ve skandallarla kopma noktasına gelmişti. Bu yılda Domitia Longina aktör aşığı Paris`le birlikte yakalandı. Adam idam edildi ve imparatoriçe hızlı bir boşanmanın ardından sürgüne gönderildi. Ertesi yıl Domitian, yeğeni Julia Flavia`ya (Titus`un kızı) karşı ilgi duydu ve ilk evliliğinde olduğu gibi kocasını kovarak kadını kaçırdı. Julia Flavia 91`de bir kürtaj sırasında öldü ve ardından tanrılaştırıldı. Bundan sonra Domitia Longina, Domitian`ın onunla bir daha hiç evlenmemesine rağmen Roma İmparatoriçesi olarak saraya geri çağrıldı.
Domitian`ın en büyük zevki sanat ve oyunlardı. 86 yılında Capitoline Oyunları`nı düzenledi. Olimpiyat Oyunları`nda olduğu gibi, her dört yılda bir yapılıyordu ve atletizm gösterileri de dahil, araba yarışları ayrıca da hitabet, müzik ve temsil yarışmaları düzenleniyordu. İmparator, ülkenin her tarafından gelen yarışmacıların seyahatlerinin masraflarını karşılıyor ve ödülleri dağıtıyordu. Aynı zamanda gladyatör gösterilerine düşkündü ve kadın ve cüce gladyatör dövüşleri gibi oldukça önemli yenilikleri gösterilere eklemişti eklemişti.
Domitian Romada aldığı, lejyonlardan uzak eğitiminden dolayı yetenekli bir ordu komutanı değildi. belkide bu yüzden, onun saltanatında imparatorluğun askeri girişimleri sınırlıdır. Domitian Chatti ve Britanya`da kazandığı zaferler için bir kaç Roma triumph`i (bir çeşit zafer alayı) istedi ama bunlar oralarda savaş hala devem ederken yapılan propaganda manevralarıydı. Bununla birlikte, saltanatı sırasında bir kaç seferde özelliklede Tuna sınırında Dacian`ların kralı Decebalus`a karşı karşı savaşıldı. Domitian aynı zamanda 82 yılında Chatti`ye karşı savaşmak için Lejyon I ``Minervia```yı kurdu.
İtidalle başlayan saltanatının sonlarına doğru, Domitian acımasız bir kişilik gösterir. Bir kaç kaynağa dayanarak, akademik çevrelerin aksi iddialarına rağmen, Yahudiler ve Hristiyanlar saltanatı sırasında ağır biçimde cezalandırıldılar. İmparator, aynı zamanda uğruna senatoryal ve equestrian düzenin bir kaç üyesini öldürteceği ya da idam ettireceği paranoid bir cezalandırılma korkusu geliştirdi. Aristokratlardan hoşlanmıyordu ve bunuda Senato`nun karar alma gücünü geri alarak göstermekten korkmuyordu.
Domitian Eylül 96`da, içinde düşmanları bulunan Senato üyeleri, Praetorian Muhafızları ve İmparatoriçe Domitia Longina`nında bulunduğu planlı bir tertip sonucu Stephanus (Julia Flavia`nın kahyası) tarafından öldürüldü. İmparator, astrolojik kehanete göre bir öğle vakti öleceğini biliyordu. Bu yüzden, günün bu saatlerinde herzaman huzursuzdu. Son gününde, Domitian kendini rahatsız hissediyordu ve bir kaç kez hizmetçiye saatin kaç olduğu sordu. Tertibin içinde olan hizmetçi çocuk, çok daha geç bir saat olduğunu söyleyerek yalan söyledi. Rahatlayan İmparator, bazı kararnameleri imzalamak için gittiği masasında Stephanus tarafından sekiz defa bıçaklanarak öldürülecekti.
Domitian`ın halefi Senato tarafından atanan ve Beş İyi İmparator`un ilki olan Nerva oldu. ``Damnatio Memoriae`` emrinin geleneğine uygun olarak adı tüm kamu kayıtlarından silindi. Domitian`a ait pek çok heykel ya da resim ``damnatio`` nun uygulanmasından sonra aslında Domitian`iken Nerva ile yer değiştirildiği için yaşama şansı buldu.
Domitian Hakkında Antik Kaynaklar
Antik (ya da modern) edebi metinlerin gerçekliklerinin kökeni, film ya da diğer sanatsal media açısından aynı amaç için bir problem olarak tarzlarının övgü ya da tarih olup olmadığıdır. Tüm bu anlatım tarzlarının yaratıcıları kişisel ilgi ve inançları buna ilave olarak içinde yaşadıkları sosyo-tarihi bağlama göre yönlendirilmişlerdir. Domitian`ın hayatı ile ilgili çağdaşı büyük bir kaynak olan ve imparatoru ve yaptığı işleri övmek ana teması olan dört şiirin şairi Statius`un ``Silvae``si;- 1.1 (107 satır) Domitian ve onun Forum Romanum`daki devasa atlı heykeline övgü.
- 4.1 (47 satır) Domitian`ın 17. Konsül`lüğü için övgü.
- 4.2 (67 satır) Domitian`ın Palatine tepesindeki sarayına övgü.
- 4.3 (163 satır) İmparator tarafından tamamlanan ``Via Domitiana`` adındaki büyük Roma yoluna övgü.,
Bu şiirlerin tonu aşırı dalkavukça bulunabilir; gerçektende derlemenin bu tarzı günümüz duyarlılıklarına o kadar yabancıdır ki bazı edebiyatçılar bunun gizli bir eleştiri olup olmadığını sorgulamaya başladırlar.
Aynı şekilde, çağdaşı şair Martial, ``Epigramlarında (vecize ya da nükte) İmparator üzerine defalarca kucak dolusu övgüler düzer. Domitian hakkında, Martial`a ait şiirlerde Bir çok harika rastlantısal kaynak vardır, göze çarpan bazıları ;
- 1.4 (8 satır) İmparatoru ``censor`` olarak işaret eder.
- 2.2 (6 satır) İmparatoru, Chatti (bir Germen Kabilesi) zaferinden sonra aldığı ``Germanicus`` ünvanını için över.
- 5.65 (16 satır) tanrıların Domitian`ı tanrılaştıracağını söyler.
- 8 (ithaf) Bu kitap İmparator hakkında tamamlayıcı kaynaklarla doludur.
- 9.1 (10 satır) Domitian`ın Eylül ve Ekim aylarını tekrar adlandırmasına övgü.
Statius`tan daha genç olmasına rağmen şair Juvenal ve tarihçi Tacitus ve Suetonius Domitian`ın saltanatı sırasında yetişkindiler. Bu yazarların herbiri eserlerinin çoğunu ya da tamamını Domitian`ın saltanatından sonra yazdılar, nazım ya da nesir eserleri eski imparatora yağ çektiğinde uygun olmayacaktı. Dahası, çalışmaların derlemesinin önceki hanedan (Flavianlar)`a karşı pek övücü olmaması her durumda memnuniyetle karşılanacaktı. Tacitus, Flavianlar zamanında harika bir politik kariyere sahipti ve Domitian zamanında da Konsül derecesine ulaşmıştı. Bu sebeple yazar Flavian hanedanı hakkında yazdığı Tarihler adlı eserinde kişişel bilgisini kullanarak konuşabilirdi. Domitian`ın saltanatını ayrıntılı bir şekilde anlatan bu kitap maalesef kaybolmuştur, kitabın henüz önsözünde ``ipsa in pace saevum`` (barışta bile vahşi) tabiriyle Flavian dönemini sert sözlerle eleştirir. (savage even in peace itself; Hist. 1.2-3). Olasılıkla Domitian`ın betimlemesindeki hakaretin seviyesi imparator Tiberius`a karşı yazdığı ``Annales`` (vakayiname) adlı eseri ile aynı düzeydedir.
Juvenal, Domitian dalkavuklarına ve imparatorun kendisine karşı davranışlarında sertti. Özellikle de aşağıdaki örneklerde:
- ``Satire II``,29-33 satırlar: Yeğeni/karısını kürtaja zorlayan Domitian`ın ahlaksal eleştirisi.
- ``Satire IV`` (154 Satır) İmparatorun ve dalkavuklarının bir yönetim krizi olarak büyük bir balık pişirme işlemi.
Bir Roma yergisini tarihi bir kaynak olarak almanın zorlukları var ancak yazarın asıl noktası belli: İmparator ahlaksız, zalim ve adaletsizdi.
Modern Kültürde Domitian
- Philip Massinger`in ``The Roman Actor`` (Romalı Aktör) adlı eserinde Baş karakter
- Oscar Wilde`ın "The Decay of Lying" adlı eserindeki bir diyalogda, bir karakter kulübünü tasvir eder; " Yorgun Hedonist`ler, tabiiki. o ait olduğum kulüp. buluştuğumuzda düğme deliklerimize solgun güller takmalı ve "Domitian" için bir çeşit külte sahip olmalıyız."
Okumalar
- http://www.roman-emperors.org/domitian.htm, Titus Flavius Domitianus (81-96), John Donahue, 10-10-1997, De Imperatoribus Romanis: Romalı Yöneticiler ve Aileleri hakkında online Ansiklopedi, İngilizce
- Gsell, Essai sur le rí¨gne de l`empereur Domitien, http://perso.orange.fr/textes.histoire/Gsell/Domitien_00.htm HTML, http://gallica.bnf.fr/document?O=N074956 PDF], Bibliothí¨que des í‰coles françaises d`Athí¨nes et de Rome, 1894, E. Thorin, Paris, Fransızca
- Brian W. Jones, İmparator Domitian, 1992, Routledge, London, isbn=0-415-04229-1, İngilizce
- Pat Southern, Domitian: Trajik Tiran, 1997, Routledge, London, isbn=0-415-16525-3 İngilizce
Linkler
başlangıç kutusu sıra kutusu| önce = Titus | başlık= Roma İmparatoru | yıllar= 81 - 96 | sonra= Nerva bitiş kutusu
Kaynak wiki |url=http://en.wikipedia.org/wiki/Domitian |tarih=30 Mart 2007 |dil=İngilizce |madde=Domitian
Roma İmparatorları
