darbhane
Osmanlıca darbhane kelimesinin Türkçe karşılığı.Para basılan yer.
Darbhane
Kısaca: Osmanli Devleti'nde para basan dâire, madenî para basilan yer. Darbhânenin târihi eskilere dayanmaktadir. Osmanli Devleti' nde ilk para Osman Bey zamaninda basildigi biliniyorsa da nerede basildigi bilinmiyor. Bilinen ilk Osmanli darbhânesi, Orhan Bey zamanindaki paralarin basildigi Bursa darbhânesidir. Sonralari, Selçuklular döneminde oldugu gibi Osmanli Türkleri de, bir çok yerlerde özellikle altin, gümüs ve bakir mâdenlerinin bulundugu civarlarda darbhâneler kurdular. 1453 yilinda istanbul'un ...devamı ☟
Osmanli Devleti'nin; basta istanbul olmak üzere; Bursa, Edirne, Amasya Ayasulug, Üsküp, Belgrad, Serez, Diyaribekr, Haleb, Bagdad, Trablus, Cezayir, Tunus, Misir, Bosnasarayi ve Tiflis sehirlerinde darbhaneleri vardi. Sultan üçüncü Mustafa Han devrinden itibaren; Misir, Trablus, Tunus ve Cezayir haricindeki darbhaneler kaldirildi. Darbhane, evvelce saray haricinde Bayezid ile Koska arasinda Simkeshane Han'da iken, sonradan sarayin birinci avlusuna ve simdiki mahalline nakledildi. 1789'da, darbhane tamir edilerek makinalari yenilendi. Tanzimat'tan sonra darbhane, müdürlük olarak Maliye nazirligina baglandi. 1842 tarihine kadar çekiçle dövme suretiyle yapilan para basim islemi, çikartilan bir.kararname ile sarkaç usulüne, 1853'de pres, 1911'den sonra ise makina presi usulüne geçildi. Sultan Abdülaziz Han devrinde yapilan darbhane binasi, Cumhuriyet döneminde de kullanilmaya devam edildi.
Meskukat darbi yani para basilmasi, defterdara bagli darbhane emininin idaresinde idi. Buraya hacegan-i divan-i hüma-yundan darbhane emini bakardi. Darbhane eminligi senelik me' muriyetlerden olup, her sene yapilan Sevval tevcihatinda vazifesinde birakilir veya degistirile^ rek yerine baskasi gelirdi.
Darbhane emininin emrinde bir kethüda (yardimci), sikkezanbasi adli baski amiri, serçesme unvaniyla agirlik ve ayar kontrol me'muru (sahib-i ayar), bir çesnici ve hesaplari tutan bir katib vardi. Darbhaneye çesitli ocaklardan gelen madenlerin te'min ve teslim islerine simsar bakardi. Darbhane emininin muamelati maliyenin ikinci kalemi olan bas muhasebenin kontrolü altinda bulunup, isler hakkinda yevmiye defteri tutulurdu, istanbul disindaki darbhaneler çogunlukla maden bulunan yerlerde kurulurdu. Osmanli Devleti'nin maden ve darbhaneleri civarinda, kalp sikke basacak kalpazanlarin bulunmamasina dikkat edilir, hatta bu hususta civar kadilara sik sik emirler verilirdi. Kalp sikke basildigi haberi alinir alinmaz derhal bunlarin evleri aranir, imalathaneleri basilir, basim alet ve kaliplari müsadere edilerek suçlular hakkinda takibata geçilirdi. Nitekim Bagdad'da bir kisi bu suç ile yakalanmis, dayaktan baska, bir deve üzerinde sehrin etrafinda dolastirilarak halka teshir edilmisti.
Sonralari, darbhane eminlerinin tayinleri defterdarliktan alinarak sadaret makamina verildi. Eminlik adi, sultan birinci Mahmud zamaninda Darbhane nazirligi olarak degistirildi ve Tanzimat'a kadar bu adla anildi. 1835'de Maliye hazinesiyle Darbhane nazirligi birlestirildi. Yeni teskilata Darbhane-i amire defterdarligi adi verildi. Bu teskilat 1838'de Umur-i maliye nezareti oldu. Osmanli Devleti'nin sonuna kadar böyle devam etti.
Para basılan yer.
Bu konuda henüz görüş yok.
