Çöl

Kısaca: Çöl bitki örtüsünün hiç bulunmadığı veya çok seyrek olduğu geniş arazi. Çöl terimi, daha çok kurak yerler için kullanılan bir terimdir. Çöller, kumlu ve susuz araziler halindedir. Yeryüzünde, bulunduğu yerlerde geniş alanları kaplamaktadırlar. Çöller, bulundukları yerlerin özelliklerine göre muhtelif isimler alırlar. Bunlar; kumlu çöller, soğuk çöller, tuzlu çöller, taşlı ve kayalık çöllerdir. Çöllerde, ...devamı ☟

çöl
çöl

Çöl Alm. Wüste (f), Fr. Désert (m), İng. Desert. Bitki örtüsünün hiç bulunmadığı veya çok seyrek olduğu geniş arazi. Çöl terimi, daha çok kurak yerler için kullanılan bir terimdir. Çöller, kumlu ve susuz araziler halindedir. Yeryüzünde, bulunduğu yerlerde geniş alanları kaplamaktadırlar.

Çöller, bulundukları yerlerin özelliklerine göre muhtelif isimler alırlar. Bunlar; kumlu çöller, soğuk çöller, tuzlu çöller, taşlı ve kayalık çöllerdir.

Çöllerde, devamlı olarak kuraklık ve soğuklar olduğundan, bitki örtüsüne çok az raslanmakta (kaktüs, bodur ağaçlar, kayalıklar arasında yetişen bitkiler gibi) ve bu sebeple buralarda çok az sayıda insanlar yaşamaktadır.

Çöl bitkileri, yağmur yağdığı zaman çok hızlı büyür. Hatta yağmur sularını bünyelerinde depo ederek, kurak dönemlerde bundan istifade ederler. Böylece hayatiyetlerini uzun müddet devam ettirebilirler. Bazı çöl bitkileri de su bulmak için köklerini toprağın derinliklerine salarlar. Yaprakları çok küçük olup, diken halindedir. Suyun depo edildiği gövde kısımları geniş bir yapıya sahip olduklarından kuraklığa uymuşlardır.

Çöllerde, daha çok iri gövdeli hayvanlar yaşamaktadır. Bunlar vücutlarında su depo ederek uzun zaman susuz kalmaya tahammül ederler. Mesela deve ve devekuşu gibi. Bunun yanında çöllerde küçük çöl hayvanları da bulunmaktadır. Bunlar geceleri dışarı çıkar, gündüzleri inlerde serin yerlerde barınırlar. Bunlara misal olarak sürüngenler (kertenkele gibi), kemirgenler, tilki, muhtelif kuşlar vs. gösterilebilir.

Yeryüzünde geniş alanlar kaplayan çöller olarak; Arktik ve Antarktika (soğuk çöller), Arabistan, Orta Asya, Avustralya, Afrika (kurak-kumlu çöller)daki çölleri gösterebiliriz. Dünyanın en kurak çölü bir Güney Amerika ülkesi olan Şili’deki çöldür. Çöllerde km2ye 0.00078 ila 0.3 kişi düşmektedir. Yani 4 ila 128 km2ye bir kişi isabet etmektedir.

Çöllerde yağış çok azdır. Hatta bazı çöllerde 7-8 senede ancak bir defa yağış olmaktadır. Yıllık yağış miktarı, çölün durumuna göre 0.5 mm ile 25 mm arasında değişmektedir. Bazı çöllerde ise yıllık yağış miktarı 250 milimetreye kadar çıkabilmektedir. Bu tip çöller daha çok bozkır görünümündedir.

Güneş ışınları, hava sıcaklığı ve atmosferdeki nem ile alakasından dolayı, bir iklim etkisi sayılan buharlaşma, bütün çöllerde çok önemlidir. Dünyadaki bütün çöllerde toplam yıllık buharlaşma oranı, yıllık yağmurdan fazladır. Bu ise, sürekli bir su kaynağı olmadığı müddetçe su kütlelerinin meydana gelmesine mani olur.

Çöllerde gece ile gündüz arasında çok fazla sıcaklık farkı bulunmaktadır. Yani gündüzleri çok sıcak (40°C ile 50°C)geceleri ise çok soğuk (-20 ila -25°C) olmaktadır. Çöller, şiddetli yağışlar ile rüzgarların aşındırma ve kumulları bir yerden başka bir yere taşımasıyla meydana gelirler. Çöllerde çok seyrek yağan yağmurlar, sağanak halinde yağdıklarından, kumulları düz yerlere taşırlar ve buralarda bulunan tepeciklerin etrafına yığarak adatepe diye adlandırılan adacıklar meydana getirirler.

Çöllerde yaşayan insanlar eskiden daha çok göçebe halindeydiler. Göçebeler, geçimlerini hayvancılıkla temin etmekte, vahalar ile otlaklar arasında yüzlerce kilometre yol katederek hayvanlarını otlatmaktaydılar.

Dünyanın En Büyük Çölleri





Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

çöl

Kumluk, susuz ve ıssız geniş arazi, sahra, badiye:
"Koskoca çölü, yapı ve bahçelerle donattık."- F. R. Atay.
Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
çöle dönmek

çöl

Türkçe çöl kelimesinin İngilizce karşılığı.
[col] n. Desert

Noun
a region that has little or no vegetation because of low rainfall [Church Latin desertum]

Verb
1. to abandon (a person or place) without intending to return
2. Chiefly mil to leave (a post or duty) with no intention of returning [Latin deserere]
deserted adj
deserter n
desertion n

çöl

kumluk, susuz ve ıssız geniş arazi, sahra.

çöl

Türkçe çöl kelimesinin Fransızca karşılığı.
désert [le]

çöl

Türkçe çöl kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Wüste adj. gottverlassen

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

çöl Resimleri

çöl
3 yıl önce

Çöl, Yerküre'de yer alan ana biyom tiplerinden birisidir. Çöl, yıllık 250 mm'den az yağış alan bölgeler için kullanılan bir tabirdir. Çöller birer ekosistemlerdir...

Çöl, Asya, Atacama, Atacama Çölü, Biyom, Büyük Sahra, Coğrafya, Ekvator, Evrim, Fizyoloji, Gobi Çölü
Çöl iklimi
3 yıl önce

Çöl ikliminin genellikle iki veya üç çeşidi vardır: Sıcak çöl iklimi (BWh), soğuk çöl iklimi (BWk) ve bazen hafif çöl iklimi (BWh / BWn). Sıcak çöl ikliminden...

Çöl iklimi, Kızıl Kum Çölü, Antartika, Gobi Çölü, Taklamakan Çölü, Kalahari Çölü, Atacama Çölü, Sahara Çölü
çöl tilkisi
3 yıl önce

Çöl tilkisi (Vulpes zerda), Fennek tilkisi olarak da bilinir, köpekgiller (Canidae) familyasının en küçük üyesidir. Çöl yaşamına çok iyi uyum sağlamış...

Uzun kulaklı çöl tilkisi, Taksokutu, 1780, Animalia, Arap Yarımadası, Bilimsel sınıflandırma, Binominal nomenklatür, Bitki, Canidae, Caniformia, Carnivora
Necef Çölü
3 yıl önce

Necef Çölü, (Arapça: النقب (Al-Nakib) ve İbranice: הנגב (Negev) Güney İsrail’de Mısır, Ürdün, İsrail arasında yer alan çöl. Necef ismi İbranice'de kuru...

Karakum Çölü
3 yıl önce

Karakum Çölü (Türkmence: Garagum, Rusça: Каракумы) Orta Asya'da yer alan bir çöl. Karakum Çölü Türkmenistan'da 350,000 km2 bir alan kaplar. Çöl bölgesinde...

Karakum Çölü, Doğal gaz, Mary, Petrol, Rusça, Türkmence, Türkmenistan, Çöl, İnsan, Tejen
Mojave Çölü
3 yıl önce

35°0′30″K 115°28′30″B / 35.00833°K 115.475°B / 35.00833; -115.475 Mojave Çölü, ABD'nin Kaliforniya Eyaleti'nin güneydoğusunun büyük bir bölümü ile orta...

Tar çölü
3 yıl önce

71°00′06″D / 26.98444°K 71.00167°D / 26.98444; 71.00167 Tar Çölü, bilinen diğer adıyla Büyük Hint Çölü (Rajasthani: थार मरुधर, Hindi:थार मरुस्थल, Pencapça: ਥਾਰ...

Kızılkum Çölü
3 yıl önce

Kazakistan ve Özbekistan arasında bulunan bir çöl. Yaklaşık olarak 300 bin km² yüz ölçümüyle dünyanın en büyük çölleri arasında yer alır. Orta Asya'nın iki büyük...